Reklama
poniedziałek, 4 listopada 2024 23:30
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Radzieckie rakiety nad Odrą

W czasach PRL-u obiekt otoczony był gęstym drutem kolczastym, a patrole wojskowe strzegły obszaru jak oka w głowie. Nie bez powodu. Znajdowały się tam bowiem potężne rakiety i składy amunicji. Część doskonale ukryta pod płaszczem dwusetletnich dębów, za sprawą których z lotu ptaka trudno było dostrzec jakiekolwiek instalacje wojskowe. Było to więc doskonałe miejsce do ulokowania wyrzutni rakiet, co zresztą niektórzy mieszkańcy przez długie lata uważali za bardzo prawdopodobne. Mówiło się nawet o istnieniu w tym miejscu silosów rakietowych.
Radzieckie rakiety nad Odrą
Eugeniusz Sozański pokazuje miejsce, gdzie pod koniec lat 70. XX wieku przypłynął transport potężnych rakiet

Autor: Foto: Andrzej Kopacki

Koźle od zawsze ze względu na swoje strategiczne położenie było miastem zmilitaryzowanym. Najpierw istniał tu średniowieczny gród warowny, później Koźle przekształcono w pruską twierdzę, której ślady widoczne są w różnych punktach Starego Miasta do dziś.

W okresie międzywojennym ówczesne niemieckie władze podjęły decyzję o wybudowaniu w Koźlu nowych obiektów wojskowych. W 1935 roku państwo odkupiło od mieszkańca miasta Fryderyka Heintze 10-hektarowy teren, na którym w latach 1935-36 powstał sporej wielkości kompleks koszarowy. Składał się on z pięciu dwupiętrowych budynków koszarowych, dwóch stołówek, hali sportowej, domu dowódcy oraz licznych magazynów, garaży i obiektów pomocniczych. Po zakończeniu II wojny światowej w kozielskich koszarach przez kilkanaście miesięcy miał swoją siedzibę sztab 2. Dywizji Piechoty Ludowego Wojska Polskiego, a po przeniesieniu go do Nysy kozielskie koszary zajęły 38. Pułk Artylerii Lekkiej oraz podoficerska szkoła artylerii.

Rozformowany pułk

W latach 60. XX wieku w kozielskich koszarach stacjonował dywizjon artylerii rakietowej Armii Czerwonej ze słynnymi katiuszami (wersja BM-21 Grad), a następnie jego miejsce zajął drugi dywizjon Artylerii Rakietowej LWP. W 1994 roku w Koźlu sformowano 10. Śląski Pułk Artylerii Mieszanej im. Kadeta Zygmunta Kuczyńskiego.

Niestety, powódź tysiąclecia z lipca 1997 roku zniszczyła większość sprzętu bojowego i podtopiła wszystkie obiekty na terenie koszar. Był to niewątpliwie gwóźdź do trumny dla tej zasłużonej jednostki, z którą wiązano swego czasu dosyć ambitne plany. W głowach sztabowców zrodziła się myśl, aby w kozielskich koszarach utworzyć jednostkę sił szybkiego reagowania. Wdrożenie tego planu miało nastąpić ostatecznie po wstąpieniu Polski do NATO, co - jak wiemy - nastąpiło 12 marca 1999 roku. Kataklizm z 1997 roku pokrzyżował jednak te ambitne zamierzenia. Niestety, 4 grudnia 1998 roku 10. Pułk Artylerii Mieszanej im. Kadeta Zygmunta Kuczyńskiego został oficjalnie rozformowany.

Pociski na barkach

Wróćmy jednak do terenu kozielskiej strzelnicy przy ul. Dunikowskiego 87. Jadąc z Koźla w stronę Kędzierzyna, tuż za mostem Wiktora Ludwikowskiego skręcamy w prawo w niepozorną alejkę, biegnącą wśród wysokich dwusetletnich drzew. Prowadziła ona do ściśle strzeżonego przez wojsko miejsca.

Jak wspomina mieszkaniec Koźla, Eugeniusz Sozański, pod koniec lat 70. XX wieku Odrą do Koźla przypłynął transport potężnych rakiet, które wyładowano na brzegu nieopodal mostu Ludwikowskiego.

- Widziałem, jak wtedy od strony Opola przypłynęło Odrą chyba z pięć barek z rakietami. Aby było to możliwe, klapy jazu na moście zostały opuszczone. Holowniki przy wyższym poziomie wód przepchnęły barki na wysokość strzelnicy - wspomina Eugeniusz Sozański. - Wówczas rakiety te zostały wyładowane na brzeg przy pomocy dźwigów. Pociski rakietowe miały sporą średnicę. Trudno byłoby je objąć dwoma rękami, czyli mogły mieć z 1,5 metra średnicy – dodał.

Pan Eugeniusz na własnej skórze przekonał się, jak wojsko pilnie strzegło tego miejsca.

- Jeszcze w stanie wojennym, z początkiem stycznia 1982 roku, na brzegu od strony wyspy karmiłem łabędzie. Wziąłem ze sobą aparat fotograficzny Zorka 10 i porobiłem łabędziom zdjęcia. Z sąsiedniego brzegu wypatrzył mnie żołnierz, przyszedł z tamtej strony i pod bronią zabrał mnie na teren ówczesnego magazynu amunicji - opowiada pan Eugeniusz. - Później przyjechali tam i zgarnęli mnie funkcjonariusze SB. Miałem problemy. Na szczęście aparat fotograficzny, choć już bez filmu, oddali mi. To był przecież amatorski aparat, zatem nie mógł wykonać porządnych zdjęć szpiegowskich, w dodatku przy mglistej pogodzie, jaka tego dnia panowała. Pamiętam też, jak w stanie wojennym na ul. Portową w Koźlu przyjechało kilka sowieckich samochodów wojskowych i pytano nas, jak trafić na „składy”. Myśmy myśleli, że żołnierzom chodzi o skład złomu, i pokierowaliśmy ich w zupełnie inną stronę. Dopiero potem domyśliliśmy się, że tak naprawdę chodziło im o magazyny amunicji przy ul. Dunikowskiego – wspomina mieszkaniec Koźla.

Magazyn broni i amunicji

- W Koźlu znajdował się 10. Śląski Pułk Artylerii Mieszanej, który nadzorował m.in. wyrzutnie rakiet strategicznych w Zimnej Wódce. Tam była jednostka rakietowa należąca do systemu obrony przeciwlotniczej kraju, której celem było ewentualne zestrzeliwanie wrogich samolotów. I tam rzeczywiście można mówić o istnieniu silosów rakietowych. Wątpię, że takie silosy zbudowano w Koźlu nad Odrą - przekonuje historyk Bolesław Bezeg.

Inny historyk, Robert Słota, również przekonuje, że w XX wieku nie powstały tam żadne tajne instalacje wojskowe, np. na potrzeby rakiet strategicznych.

- Mieściły się tam natomiast duże magazyny broni i amunicji. Między innymi rakiety do wyrzutni, które znajdowały się w kozielskim garnizonie. Z wiarygodnych przekazów ustnych wiem, że w Koźlu były trzy wyrzutnie dużych rakiet, a także baterie tak zwanych katiuszy. Były to mobilne radzieckie wyrzutnie rakietowe umieszczone na samochodach. Nie były do nich potrzebne specjalne silosy ani instalacje wojskowe - tłumaczy Robert Słota, dodając, że w miejscu, o którym mówimy, znajdują się natomiast pozostałości fortyfikacji z przełomu XVIII i XIX wieku. Jest tam dużo praktycznie nietkniętych wałów ziemnych.

- Kto był tam, mógł odnieść mylne wrażenie, że pod ziemią w tych podłużnych konstrukcjach ukryte są jakieś silosy, instalacje bądź inne tajemnice wojskowe. Tam bowiem wybudowano Redutę Kłodnicką. Ochraniała ona urządzenia fortyfikacyjne, magazyny i inne obiekty wojskowe, które znajdowały się na tym terenie - kończy Robert Słota.

Ciekawych informacji dostarczył też Leon Kryszniew, który zarządza dziś wspomnianym terenem.

- Potwierdzam, że w jednym z budynków, który obecnie użytkujemy, stały dwie wyrzutnie rakiet średniego zasięgu. W budynkach dawnej prochowni z czasów napoleońskich Ludowe Wojsko Polskie przechowywało natomiast rakiety. W każdym z 9 boksów prochowni mieściła się jedna, może dwie rakiety, czyli w sumie mogło ich być nawet 18. Po tych rakietach pozostały drewniane podstawy. Natomiast biorąc po uwagę wielkość poszczególnych boksów mogę jedynie oszacować, że rakiety te mogły mieć około 1,5 m średnicy i około 8 m długości. 

Czy były to pociski operacyjno-taktyczne klasy ziemia-ziemia R-11, czyli słynne Scudy?

Powiązane galerie zdjęć:

Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Sulechów 18.12.2020 23:19
szef BDJ st. chor. Ś. żyje jeszcze?

Mondrala 30.12.2019 16:42
Szanowni Państwo, kto takie brednie wypisuje ,służyłem w tych koszarach od lat sześćdziesiątych, wtedy kiedy powołano 2 dywizjon rakiet taktycznych,nie jestem "ruski" pochodzę z Wielkopolski, mieliśmy na wyposażeniu sprzęt rosyjski, taki sam jakim się posługiwali Egipcjanie podczas wojen z Izraelem, były to rakiety "Luna M" o zasięgu do 60 km, mogły być wyposażone w głowice jądrowe lub chemiczne lub biologiczne. Na terenie tej strzelnicy były magazyny naszego polskiego dywizjonu, który dysponował tylko głowicami ćwiczebnymi, służącymi do obsługi wyrzutni i szkolenia nowopowołanych żołnierzy. Nie słyszałem aby Rosjanie udostępnili kiedykolwiek polskim żołnierzom głowice bojowe.

Bateria dowodzenia 28.12.2019 23:00
Potwierdzam że ktoś ma bujną wyobraźnię tu bardzo chce wyolbrzymić to miejsce,a w ogóle to ten pan coś tam słyszał ,coś tam widział i stworzýł historię sensacyjną.Tak jak kapral służyłem w tej jednosce i za wyspą były tylko magazyny broni.Tak jak jai wielu innych kolegów z okolic Kożla służyliśmy w latach 80-82 w tym dywizjonie.I pewnie się irytuje że niepotwierdzone historie śię publikuje.Świadkowie tych czasów jeszcze jest wśród nas.

Starszy kapral :) 28.12.2019 21:04
Panie Kapralu ja takze pelnilem sluzbe w Koźlu i takze pelnilem sluzbe wartownicza na 2 czyli na magazynach i z tego co pamiętam pełnilo sie ja na wieżyczkach wartowniczych i nie bylo mozlowosci wejsca na teren magazynow. Byly ogrodzone perscieniem wewnetrznym. A same magazyny byly pozamykane wiec żołnierze sluzby zadadniczej a tym bardziej elewi nie wiedzieli co jest w msgazynach. Ja sam bylem tylko w msgazynie amonicji , budynek za walami ochronnymi ale rakiet tam nie widziałem .

Kapral 28.12.2019 11:58
Panie Andrzeju Kopacki fantazja Pana przebija conajmniej Giewont. Służyłem w 38 pułku 68 - 70 latach dywizjon szkolny , bateria artylerii rakietowej. Często przebywalem na strzelnicy gdzie mieliśmy zajęcia oraz pełnilem warte na tym obiekcie. Mogę stanowczo powiedzieć że bardzo przekoloryzował Pan opis i tym samym wprowadził Pan w błąd czytelników. Pozdrawiam.

Reklama
Ostatnie komentarze
Autor komentarza: KoźlaninTreść komentarza: Co wy promujecie ?Data dodania komentarza: 4.11.2024, 21:53Źródło komentarza: Julia Konik-Rańda: romskie serce i muzyczna pasja w "The Voice of Poland"Autor komentarza: Cała PrawdaTreść komentarza: NIE dla elektryków ! Nawet bogatsza jednostka komunikacji miejskiej MZA W-wa nie kupuje aż tyle elektryków tylko wciąż pojazdy z silnikiem spalinowym. To jest spisek UE przeciw Polsce.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 21:52Źródło komentarza: Urząd Miasta chce poznać zdanie mieszkańców na temat autobusów zeroemisyjnych w Kędzierzynie-KoźluAutor komentarza: MatiTreść komentarza: My z sąsiadem Leszkiem, też mamy wspólne usługi i zakupy i dyrektora nie mamy.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 20:25Źródło komentarza: Mariusz Wiśniewski nowym dyrektorem Powiatowego Centrum Usług WspólnychAutor komentarza: Ruchu, taki lepszy Ryszard.Treść komentarza: Z kim skoligacony? Ja Riczi chciałbym wiedzieć, by mieć pewność, że nie zachodzi podejrzenie o nepotyzm. My w PiS zawsze się tym brzydzimy, zawsze negujemy takie praktyki.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 17:32Źródło komentarza: Mariusz Wiśniewski nowym dyrektorem Powiatowego Centrum Usług Wspólnych A Autor komentarza: HansTreść komentarza: "Biedny" Niemiec rozpoczął wojnę, a potem uciekał, bo tyle krzywd zdążył w parę lat wyrządzić, że dobrze wiedział, iż wreszcie dosięgnie go ręka sprawiedliwości. Ale i tak zdążył wywieźć kilkadziesiąt pociągów zagrabionych dzieł sztuki, złota i innych kosztowności, których do dziś nie oddał okradzionym narodom. Smutna prawda...Data dodania komentarza: 4.11.2024, 17:05Źródło komentarza: Archeologiczna ciekawostka, czyli kozielskie czółno i toporki neolityczne. ZDJĘCIAAutor komentarza: stawikTreść komentarza: Muszą dojechać, przecież nie będą targać tych skrzynek z piwem z parkingu.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 14:05Źródło komentarza: Zdrowe Morsy Dębowa Kędzierzyn-Koźle zainaugurowały sezon. ZDJĘCIA
Reklama
zachmurzenie małe

Temperatura: 5°CMiasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 1032 hPa
Wiatr: 6 km/h

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama Moja Gazetka - strona główna