Reklama
poniedziałek, 25 listopada 2024 08:04
Reklama
Reklama
Reklama

Które z plemion panowało we wczesnośredniowiecznym Koźlu?

W okolicach pradawnego Koźla żyły trzy słowiańskie plemiona, które wywarły wpływ na rozwój całego regionu, a mianowicie Opolanie, Golęszyce zwani też Gołęszycami lub Golężycami oraz tajemnicze i z łacińska zwane plemię słowiańskie Lupiglaa zamieszkałe w 30 grodach na szlaku z Pragi czeskiej na północ i północny wschód.
Które z plemion panowało we wczesnośredniowiecznym Koźlu?

Autor: foto: Andrzej Kopacki

Plemię Lupiglaa zostało wymienione przez Geografa Bawarskiego (w innych źródłach nie występuje). Zazwyczaj utożsamia się je z plemieniem Głubczyców/Głąbczyców. Nazwę ludu zwykle tłumaczy się jako Łupi Głowy lub Głupie Głowy, ale istnieje też teoria mówiąca że nazwa jest łacińsko-słowiańską hybrydą, pochodząca od łacińskiego słowa Lupus i oznacza Wilcze Głowy.

Trudno jednoznacznie wskazać, które średniowieczne plemię trzymało pod swoimi skrzydłami stary kozielski gród, gdyż nie ma na ten temat konkretnych zapisów w starych kronikach.

W 2. połowie VII w. i 1. połowie VIII w. Śląsk zamieszkiwała ludność słowiańska przybyła z różnych stron wschodniej i południowej Europy. Odtworzenie dziejów tuż przed powstaniem państw historycznych na tych terenach jest niezwykle trudne. Przyjmuje się, że bezpośrednio przed powstaniem państwa Piastów ziemie późniejszej śląskiej dzielnicy zamieszkiwało kilka (lub kilkanaście) słowiańskich wspólnot etnicznych, tj. plemion, których mowa była zbliżona do siebie.

Najwcześniejsze wzmianki o plemionach z obszaru Śląska zawiera tzw. Geograf Bawarski z połowy IX wieku, dokument sporządzony dla Ludwika Niemieckiego w celach militarnych.

Odnotował on sześć (lub może siedem) nazw etnicznych z terenu późniejszego historycznego Śląska: Bieżuńczanie – niewielkie plemię mieszkające u źródeł Nysy Łużyckiej z 2 grodami; Dziadoszanie – z 20 grodami (np. Głogów, Iława, Krosno, Bytom) na ziemi u ujścia Bobru do Odry; Ślężanie – z 15 grodami (np. Wrocław, Milicz, Bardo, Brzeg, Świdnica, Trzebnica, Niemcza) po obu stronach Odry nad Ślęzą, w okolicach góry Ślęży (Sobótki); Opolanie – 20 grodów (np. Niemodlin, Namysław) w okolicach dzisiejszego Opola. Na przedpolu Bramy Morawskiej w Kotlinie Opawskiej zamieszkiwali Golęszycy lub Golężycy, posiadający 5 grodów (Racibórz, Cieszyn, Grodziec Golęszycki, Opawa). Wątpliwości natomiast budzi lokalizacja i nazwa plemienia z 30 grodami Lupiglaa, kiedyś jako Głubczycy.

Ponadto wymienieni są Milczanie w sąsiedztwie Dziadoszan. Nazwy plemion śląskich występują też w innych dokumentach. Kilkakrotnie wystąpiły w kronice biskupa Thietmara oraz tzw. dokumencie praskim z 1086.

To tylko przypuszczenia

Być może ówczesne Koźle było grodem plemienia Gołęszyców. Niektóre źródła wskazują bowiem, że osiedlili się oni m.in. na obszarze dzisiejszego Śląska Opolskiego (Głubczyc, Koźla), a także na terenach Raciborza i Cieszyna.

To jedna z tez, której nie wyklucza m.in. historyk Bolesław Bezeg, choć skłania się bardziej ku nieco innej wersji.

- Posiadamy istotne informacje pochodzące już z 848 roku. Otóż Geograf Bawarski odnotował, jakie plemiona żyją na terenach Słowiańszczyzny. Wymienia m.in. plemię Opolan. Najpewniej Koźle wchodziło w skład ówczesnego plemienia Opolan lub Gołęszyców zamieszkałych z kolei na Płaskowyżu Głubczyckim - twierdzi Bolesław Bezeg. - Plemię Opolan posiadało w połowie IX wieku dwadzieścia grodów, a plemię Gołęszyców tylko pięć. Jestem przekonany, że jednym z tych dwudziestu opolskich grodów było Koźle. Sporządzona wówczas adnotacja była raportem stricte szpiegowskim bądź militarnym, w którym odnotowywano jedynie, ile grodów posiadają tutejsze plemiona – precyzuje nasz rozmówca.

Grody były budowlami umocnionymi, ze swoimi drużynami składającymi się z wojów. Plemię Opolan zaczerpnęło swoją nazwę z systemu opolnego. Charakterystycznym elementem tego właśnie systemu administracyjnego były osady ludzkie. Ich centralnym punktem był gród warowny, w którym w razie napaści mogli schronić się okoliczni mieszkańcy.

Różne opinie

Nie wszyscy historycy są dzisiaj skłonni bezkrytycznie przyjmować za Geografem Bawarskim podział na plemiona występujące na ziemiach polskich. Przede wszystkim podkreśla się coraz częściej, że plemiona nie zajmowały jakiegoś ściśle ograniczonego terytorium, a próby wyznaczania na tej podstawie granic stabilnych, wczesnośredniowiecznych regionów historycznych (np. Śląska), a tym bardziej państw (np. tzw. Państwa Samona lub Państwa Wielkomorawskiego), są z góry skazane na niepowodzenie.

Jak pisze znany historyk średniowiecza Przemysław Urbańczyk („Zanim Polska została Polską”, Toruń 2015, s.175) „Plemionom śląskim przypisuje się zadziwiającą stabilność, jak na obszar poddawany zmiennym wpływom sąsiednich państw. Dziadoszanie, Ślężanie i Opolanie raz umieszczani przez interpretatorów Geografa Bawarskiego na plemiennej mapie Śląska sprzed połowy IX wieku trwają na niej przez następne stulecia, tak jakby przez ten czas nic się nie zmieniło w sytuacji geopolitycznej tej części Europy. Podważa się również rolę Ślężan jako najważniejszego plemienia polskiego, od którego pochodzi nazwa całej krainy geograficzno-historycznej”.

Więcej na ten temat w najbliższym wydaniu Nowej Gazety Lokalnej

 

Lokalizacja plemion śląskich w IX i X wieku (źródło: mons.wikimedia.org)

 

 

 

Powiązane galerie zdjęć:


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

mish 18.06.2021 20:47
Dziadoszanie, Ślężanie i Opolanie raz umieszczani przez interpretatorów Geografa Bawarskiego na plemiennej mapie Śląska sprzed połowy IX wieku trwają na niej przez następne stulecia, tak jakby przez ten czas nic się nie zmieniło w sytuacji geopolitycznej tej części Europy. A trwało to do 1945r po którym wypędzono ich stąd w 90%. Dzisiaj potomkowie tych plemion żyją w Niemczech,

Ostatnie komentarze
Autor komentarza: marekTreść komentarza: Co tu dużo mówić, ochrona w tym sklepie inteligencją nie grzeszy a kasjerki są bardzo niemiłe dla klientów i wynoszą towar dla znajomych - ten, który w promocyjnych cenach ma trafić do klientów. Ponowie poczuli, że mają władzę. Powinni stracić robotę po tym co zrobili. Personel też do wymiany, tylko kilka Pań tam jest miłychData dodania komentarza: 25.11.2024, 00:17Źródło komentarza: Policja wezwana do klienta, który nie zapłacił za reklamówkę. Sieć przeprasza i daje 10 zł na zakupyAutor komentarza: gibaTreść komentarza: Co tam musztarda, kiełbasa jest ważniejsza. A jak nasi słabo skaczą, to i tak nic nie smakuje.Data dodania komentarza: 24.11.2024, 23:42Źródło komentarza: Co wspólnego z Pawłowiczkami ma musztarda sarepska? Poznajcie historię Braci Morawskich - HerrnhutówAutor komentarza: Wysoki brunetTreść komentarza: 0,038 jeśli już, a ważniejsza to ekipa wykonująca ocieplenie, po termowizji nie było żadnych uwag do wykonawcyData dodania komentarza: 24.11.2024, 21:08Źródło komentarza: Jaką grubość styropianu wybrać na ocieplenie domu?Autor komentarza: tyTreść komentarza: Nie wolno zostawiać. Zabrać do pomieszczenia, dać pić, jeść, a potem grabie czy miotłę do ręki, liści sporo, śnieg jest. A może straż miejska czy policja pochodzą, popatrzą?Data dodania komentarza: 24.11.2024, 17:53Źródło komentarza: Nie bądź obojętny na osoby zagrożone wychłodzeniem. Gdzie po pomoc?Autor komentarza: MarcinTreść komentarza: Grubość styropianu nie znaczy że będzie ciepło nikt nie pamięta o lambdzieData dodania komentarza: 24.11.2024, 16:02Źródło komentarza: Jaką grubość styropianu wybrać na ocieplenie domu?Autor komentarza: olaTreść komentarza: Lepiej się sam lecz, bo coś twoje tabletki nie działająData dodania komentarza: 24.11.2024, 16:02Źródło komentarza: Dziękujemy za dar krwi. Uroczysta msza i mobilny punkt na Osiedlu Piastów. ZDJĘCIA
Reklama
zachmurzenie umiarkowane

Temperatura: 5°C Miasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 1021 hPa
Wiatr: 22 km/h

Reklama
Reklama
Reklama
Reklamadotacje rpo
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama Moja Gazetka - strona główna