Reklama
wtorek, 5 listopada 2024 03:21
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Które z plemion panowało we wczesnośredniowiecznym Koźlu?

W okolicach pradawnego Koźla żyły trzy słowiańskie plemiona, które wywarły wpływ na rozwój całego regionu, a mianowicie Opolanie, Golęszyce zwani też Gołęszycami lub Golężycami oraz tajemnicze i z łacińska zwane plemię słowiańskie Lupiglaa zamieszkałe w 30 grodach na szlaku z Pragi czeskiej na północ i północny wschód.
Które z plemion panowało we wczesnośredniowiecznym Koźlu?

Autor: foto: Andrzej Kopacki

Plemię Lupiglaa zostało wymienione przez Geografa Bawarskiego (w innych źródłach nie występuje). Zazwyczaj utożsamia się je z plemieniem Głubczyców/Głąbczyców. Nazwę ludu zwykle tłumaczy się jako Łupi Głowy lub Głupie Głowy, ale istnieje też teoria mówiąca że nazwa jest łacińsko-słowiańską hybrydą, pochodząca od łacińskiego słowa Lupus i oznacza Wilcze Głowy.

Trudno jednoznacznie wskazać, które średniowieczne plemię trzymało pod swoimi skrzydłami stary kozielski gród, gdyż nie ma na ten temat konkretnych zapisów w starych kronikach.

W 2. połowie VII w. i 1. połowie VIII w. Śląsk zamieszkiwała ludność słowiańska przybyła z różnych stron wschodniej i południowej Europy. Odtworzenie dziejów tuż przed powstaniem państw historycznych na tych terenach jest niezwykle trudne. Przyjmuje się, że bezpośrednio przed powstaniem państwa Piastów ziemie późniejszej śląskiej dzielnicy zamieszkiwało kilka (lub kilkanaście) słowiańskich wspólnot etnicznych, tj. plemion, których mowa była zbliżona do siebie.

Najwcześniejsze wzmianki o plemionach z obszaru Śląska zawiera tzw. Geograf Bawarski z połowy IX wieku, dokument sporządzony dla Ludwika Niemieckiego w celach militarnych.

Odnotował on sześć (lub może siedem) nazw etnicznych z terenu późniejszego historycznego Śląska: Bieżuńczanie – niewielkie plemię mieszkające u źródeł Nysy Łużyckiej z 2 grodami; Dziadoszanie – z 20 grodami (np. Głogów, Iława, Krosno, Bytom) na ziemi u ujścia Bobru do Odry; Ślężanie – z 15 grodami (np. Wrocław, Milicz, Bardo, Brzeg, Świdnica, Trzebnica, Niemcza) po obu stronach Odry nad Ślęzą, w okolicach góry Ślęży (Sobótki); Opolanie – 20 grodów (np. Niemodlin, Namysław) w okolicach dzisiejszego Opola. Na przedpolu Bramy Morawskiej w Kotlinie Opawskiej zamieszkiwali Golęszycy lub Golężycy, posiadający 5 grodów (Racibórz, Cieszyn, Grodziec Golęszycki, Opawa). Wątpliwości natomiast budzi lokalizacja i nazwa plemienia z 30 grodami Lupiglaa, kiedyś jako Głubczycy.

Ponadto wymienieni są Milczanie w sąsiedztwie Dziadoszan. Nazwy plemion śląskich występują też w innych dokumentach. Kilkakrotnie wystąpiły w kronice biskupa Thietmara oraz tzw. dokumencie praskim z 1086.

To tylko przypuszczenia

Być może ówczesne Koźle było grodem plemienia Gołęszyców. Niektóre źródła wskazują bowiem, że osiedlili się oni m.in. na obszarze dzisiejszego Śląska Opolskiego (Głubczyc, Koźla), a także na terenach Raciborza i Cieszyna.

To jedna z tez, której nie wyklucza m.in. historyk Bolesław Bezeg, choć skłania się bardziej ku nieco innej wersji.

- Posiadamy istotne informacje pochodzące już z 848 roku. Otóż Geograf Bawarski odnotował, jakie plemiona żyją na terenach Słowiańszczyzny. Wymienia m.in. plemię Opolan. Najpewniej Koźle wchodziło w skład ówczesnego plemienia Opolan lub Gołęszyców zamieszkałych z kolei na Płaskowyżu Głubczyckim - twierdzi Bolesław Bezeg. - Plemię Opolan posiadało w połowie IX wieku dwadzieścia grodów, a plemię Gołęszyców tylko pięć. Jestem przekonany, że jednym z tych dwudziestu opolskich grodów było Koźle. Sporządzona wówczas adnotacja była raportem stricte szpiegowskim bądź militarnym, w którym odnotowywano jedynie, ile grodów posiadają tutejsze plemiona – precyzuje nasz rozmówca.

Grody były budowlami umocnionymi, ze swoimi drużynami składającymi się z wojów. Plemię Opolan zaczerpnęło swoją nazwę z systemu opolnego. Charakterystycznym elementem tego właśnie systemu administracyjnego były osady ludzkie. Ich centralnym punktem był gród warowny, w którym w razie napaści mogli schronić się okoliczni mieszkańcy.

Różne opinie

Nie wszyscy historycy są dzisiaj skłonni bezkrytycznie przyjmować za Geografem Bawarskim podział na plemiona występujące na ziemiach polskich. Przede wszystkim podkreśla się coraz częściej, że plemiona nie zajmowały jakiegoś ściśle ograniczonego terytorium, a próby wyznaczania na tej podstawie granic stabilnych, wczesnośredniowiecznych regionów historycznych (np. Śląska), a tym bardziej państw (np. tzw. Państwa Samona lub Państwa Wielkomorawskiego), są z góry skazane na niepowodzenie.

Jak pisze znany historyk średniowiecza Przemysław Urbańczyk („Zanim Polska została Polską”, Toruń 2015, s.175) „Plemionom śląskim przypisuje się zadziwiającą stabilność, jak na obszar poddawany zmiennym wpływom sąsiednich państw. Dziadoszanie, Ślężanie i Opolanie raz umieszczani przez interpretatorów Geografa Bawarskiego na plemiennej mapie Śląska sprzed połowy IX wieku trwają na niej przez następne stulecia, tak jakby przez ten czas nic się nie zmieniło w sytuacji geopolitycznej tej części Europy. Podważa się również rolę Ślężan jako najważniejszego plemienia polskiego, od którego pochodzi nazwa całej krainy geograficzno-historycznej”.

Więcej na ten temat w najbliższym wydaniu Nowej Gazety Lokalnej

 

Lokalizacja plemion śląskich w IX i X wieku (źródło: mons.wikimedia.org)

 

 

 

Powiązane galerie zdjęć:

Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
mish 18.06.2021 20:47
Dziadoszanie, Ślężanie i Opolanie raz umieszczani przez interpretatorów Geografa Bawarskiego na plemiennej mapie Śląska sprzed połowy IX wieku trwają na niej przez następne stulecia, tak jakby przez ten czas nic się nie zmieniło w sytuacji geopolitycznej tej części Europy. A trwało to do 1945r po którym wypędzono ich stąd w 90%. Dzisiaj potomkowie tych plemion żyją w Niemczech,

Reklama
Ostatnie komentarze
Autor komentarza: Rychu, taki lepszy RyszardTreść komentarza: Jestem za pojazdami elektrycznymi. Kumpel jest operatorem farm fotowoltaicznych i każą mu na weekend wyłączać fotowoltaikę by elektrownie węglowe działały, a można by wtedy ładować te autobusy. Ale do brzegu: autobusy elektryczne TAK ale POLSKIE, dlaczego Solaris ( no dobra już hiszpański ale w całości klepany w Polsce) nie wygrywa, chyba nie lubi Kędzierzyna. MAN miał kiedyś zakłady w Polsce ale też słabo, przeniósł się z Poznania do Starachowic ale tam robią jedynie konstrukcje... a reszta u Niemca... Jak Polska ma być bogata jeśli w Polsce robi ramę autobusu, a całe wnętrze w Niemczech, na koniec € z dotacji KPO trafia do Niemiec, a my na to pracujemy. Polacy, wiecie, że jestem sympatykiem Niemiec, ale czy wy się na to godzicie?Data dodania komentarza: 4.11.2024, 23:57Źródło komentarza: Urząd Miasta chce poznać zdanie mieszkańców na temat autobusów zeroemisyjnych w Kędzierzynie-KoźluAutor komentarza: Wysoki brunetTreść komentarza: Kurek jeszcze zagra? Tak pytam...Data dodania komentarza: 4.11.2024, 23:44Źródło komentarza: Oddaj krew i wejdź za darmo na mecz ZAKSY z Jastrzębskim WęglemAutor komentarza: KoźlaninTreść komentarza: Co wy promujecie ?Data dodania komentarza: 4.11.2024, 21:53Źródło komentarza: Julia Konik-Rańda: romskie serce i muzyczna pasja w "The Voice of Poland"Autor komentarza: Cała PrawdaTreść komentarza: NIE dla elektryków ! Nawet bogatsza jednostka komunikacji miejskiej MZA W-wa nie kupuje aż tyle elektryków tylko wciąż pojazdy z silnikiem spalinowym. To jest spisek UE przeciw Polsce.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 21:52Źródło komentarza: Urząd Miasta chce poznać zdanie mieszkańców na temat autobusów zeroemisyjnych w Kędzierzynie-KoźluAutor komentarza: MatiTreść komentarza: My z sąsiadem Leszkiem, też mamy wspólne usługi i zakupy i dyrektora nie mamy.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 20:25Źródło komentarza: Mariusz Wiśniewski nowym dyrektorem Powiatowego Centrum Usług WspólnychAutor komentarza: Ruchu, taki lepszy Ryszard.Treść komentarza: Z kim skoligacony? Ja Riczi chciałbym wiedzieć, by mieć pewność, że nie zachodzi podejrzenie o nepotyzm. My w PiS zawsze się tym brzydzimy, zawsze negujemy takie praktyki.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 17:32Źródło komentarza: Mariusz Wiśniewski nowym dyrektorem Powiatowego Centrum Usług Wspólnych
Reklama
bezchmurnie

Temperatura: 4°CMiasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 1032 hPa
Wiatr: 8 km/h

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama