Na Geoportalu udostępnione są wizualizacje numerycznego modelu terenu (NMT), który powstał w wyniku lotniczego skanowania laserowego. LiDAR (ang. Light Detection and Ranging) to technologia laserowego skanowania powierzchni ziemi, która działa podobnie do radaru, jednakże wykorzystuje nie mikrofale, lecz fale świetlne. Polega na tym, że urządzenie, umieszczone np. w samolocie, emituje wiązkę światła, a po jej odbiciu od przeszkody ustala do niej odległość.
Za sprawą tej technologii powstaje elektroniczny obraz trójwymiarowej chmury punktów. Efekt jest niesamowity i o wiele bardziej satysfakcjonujący w porównaniu ze zwykłymi zdjęciami lotniczymi.
Dla miłośników historii
LiDAR znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach. Wykorzystywany jest chociażby przy okazji prognozowania zasięgu wody w czasie powodzi, rozprzestrzeniania się ognia podczas pożaru, badania struktury roślinności, analiz dot. zmian brzegu morskiego, czy też projektowania szlaków turystycznych.
Technologię tę można też w sposób praktyczny wykorzystać na rzecz badań archeologicznych. Aby odkryć ślady z przeszłości, takie jak zarysy ruin budynków czy umocnień, nie trzeba kopać, wycinać roślinności, czy też zabiegać o zgodę, aby wejść na czyjąś nieruchomość.
Lotnicze skanowanie laserowe umożliwiło odkrycie wielu cennych obiektów. Czasami w trudno dostępnych, tajemniczych miejscach. Swój udział w tych odkryciach mają też amatorzy, którzy chętnie korzystają z tego narzędzia dostępnego dla każdego z nas w sieci. Dzięki temu odkryto nieznane dotąd cmentarzyska, okopy, grodziska czy ruiny.
Praktyczna wskazówka
Zapewne zapytacie, gdzie można odnaleźć mapy LiDAR i jak z nich korzystać. Wskazówki poniżej:
1. Wejdź na Geoportal
2. Znajdź interesującą cię miejscowość lub okolicę.
3. W pasku narzędzi widoku przy prawej krawędzi ekranu wybierz tryb pełny (największe „oczko”).
4. Wyświetli się poziomy pasek narzędzi, na którym kliknij ikonkę WMS.
5. W nowym wyświetlonym właśnie oknie zaznacz WMTS.
6. Rozwiń „Usługi Krajowe WMTS”, klikając plus („+”).
7. Kliknij „ISOK Cieniowanie”, a następnie na samym dole przycisk „Połącz”.
8. Następnie w nowo wyświetlonym właśnie oknie kliknij przycisk „Dodaj” (kiedy już zapoznasz się z mapami LiDAR, przed kliknięciem „Dodaj” możesz zmienić na pasku poziom przezroczystości).
9. Po prawej stronie w oknie „Zawartość mapy” możesz odznaczyć wszystko oprócz „ISOK Cieniowanie”, aby widzieć wyłącznie LiDAR. Jeśli pod warstwą danych LiDAR chcesz widzieć inne informacje o terenie, możesz wstawić ptaszek np. przy napisie „Mapa topograficzna” albo „Ortofotomapa”.
10. Wciśnij prawy klawisz myszy na obiekcie i dokonuj pomiarów, nie wychodząc z domu.
Czas na analizę
To, co ujrzymy dzięki technologii LiDAR, warto porównać chociażby z mapami topograficznymi i ortofotomapami (tworzonymi ze zdjęć lotniczych) za sprawą Geoportalu w oknie „Zawartość mapy”, zaznaczając lub odznaczając nazwy „Mapa topograficzna”, „Ortofotomapa”, „Skany map topograficznych”.
Zwracamy uwagę przede wszystkim na to, co na zwykłych mapach jest niewidoczne, a na mapie LiDAR występuje w formie regularnych struktur, jak chociażby wałów, rowów, wzniesień, stworzonych niewątpliwie przez człowieka, a nie naturę. Czasami zupełnie niespodziewanie natrafimy w ten sposób na nieodkryte dotąd grodziska, okopy lub umocnienia o charakterze militarnym, fundamenty budynków czy leje po bombach.
Wówczas dla weryfikacji naszych przypuszczeń lub wątpliwości warto sięgnąć po stare mapy, ciekawe publikacje zawarte w prasie, w przewodnikach turystycznych bądź monografiach, opisujących lokalną historię. Pewnych wskazówek mogą nam też udzielić historycy oraz archeolodzy. Po tym wszystkim grzechem byłoby nie odwiedzić interesującego nas miejsca. Oczywiście z aparatem fotograficznym, kamerą i mapami w ręku.
Niewątpliwie ze skatalogowanymi i przeanalizowanymi materiałami warto podzielić się na forum, najlepiej z miłośnikami historii, pracownikami lokalnego muzeum, czy też z powiatowym lub wojewódzkim konserwatorem zabytków. Być może przyczynimy się w ten sposób do odkrycia jakiejś sensacji archeologicznej nie tylko w skali lokalnej, ale nawet ogólnopolskiej.
Nie kop bez pozwolenia
Oczywiście rasowego miłośnika historii kusi, aby każde takie miejsce dokładnie spenetrować, najlepiej jeszcze z wykorzystaniem wykrywacza metali. Jak wiadomo, nielegalne poszukiwanie skarbów na własną rękę jest obecnie przestępstwem. Na początku 2018 r. w polskim prawie zmieniły się przepisy dotyczące nielegalnych poszukiwań zabytków. Wcześniej było to wykroczenie, a teraz przestępstwo. Kara za niszczenie zabytków, w tym stanowisk archeologicznych, to nawet 8 lat więzienia. Dopiero na podstawie stosownego pozwolenia możliwe jest legalne poszukiwanie zabytków.
Policja przypomina, że niewłaściwie prowadzone poszukiwania mogą być zagrożeniem dla dziedzictwa archeologicznego. Oryginalne otoczenie jest tą najcenniejszą wartością dla zabytku, ponieważ jest źródłem informacji, które w przypadku niewłaściwie prowadzonych poszukiwań są bezpowrotnie tracone.
Napisz komentarz
Komentarze