Centralnym punktem miasta był rynek. Plac o rzucie kwadratu lub prostokąta, z których naroży odchodziły dwie ulice ułożone prostopadle względem siebie. Pełnił wiele funkcji: tutaj odbywały się wszelkiego rodzaju wiece, zgromadzenia, publiczne egzekucje. Rynek był doskonałym miejscem do prowadzenia handlu. To właśnie na rynku odbywały się cykliczne targi miejskie, na których kupcy, ale i nie tylko, bo również rzemieślnicy i rolnicy, mogli sprzedawać swoje towary.
W Koźlu w XVIII wieku organizowano targi: wełniany, koński, solny i bydlęcy, a także cotygodniowy, zapewniający stały dostęp towarów dla mieszkańców miasta. Wokół rynku posadowione były domy i kamienice najbogatszych i najznakomitszych mieszczan. Mało kto bowiem mógł sobie pozwolić na luksus posiadania działki i domu w centralnej części miasta. Podobna sytuacja była na terenach przyległych. Ulice odchodzące od placu zajmowane były przez mieszkających tam najbogatszych członków cechów rzemieślniczych.
W centralnym miejscu rynku znajdował się ratusz – siedziba władz miejskich. W nim swoje funkcje sprawował burmistrz oraz ława miejska – rajcy, którzy zbierali się w głównej sali. Nie wiemy dokładnie, kiedy wybudowano pierwszy ratusz, być może już pod koniec XIII wieku, kiedy to w mieście nastąpiły duże inwestycje. Budynek ten był drewniany, jak większość zabudowań średniowiecznego Koźla.
Z powodu obronnego charakteru niejednokrotnie ważne budynki w mieście ulegały zniszczeniom i pożarom, podobny los spotykał ratusz. W okresie wojny trzydziestoletniej miasto zostało kompletnie splądrowane i zniszczone, a pożar, który wybuchł w roku 1642, pochłonął większość zabudowań drewnianych wraz z ratuszem. Miasto szybko jednak podnosiło się z pożogi wojennej, gdyż już w roku 1654, podczas obrad sejmiku ziemskiego księstwa opolskiego i raciborskiego, rada miasta Koźla wnioskowała o pożyczkę na odbudowę ratusza. Było to dla miasta niezwykle ważne. Nie bez znaczenia była kwestia prestiżu, gdyż - jak wspomniano - każde szanujące się miasto dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju musiało mieć ratusz. Nie wiemy jednak, kiedy nastąpiła odbudowa ratusza, możemy po dziś dzień podziwiać jego drewnianą wieżę na rysunku Samuela Mikoviniego.
Niestety, w roku 1745, podczas oblężenia Koźla przez wojska pruskie generała Nassau, miasto zostało kompletnie zniszczone. Również ratusz doznał wielu uszkodzeń. Po raz kolejny podjęto się trudu odbudowy miasta, która trwała niecałe trzy lata. Wytyczono nowe ulice, postawiono kamienice, które miały piwnice o charakterze bomboodpornym, tak aby w przypadku kolejnego oblężenia ograniczyć straty wśród mieszkańców do minimum.
Ratusz z XVIII wieku został wybudowany na planie prostokąta, charakterystycznym elementem była wieża. Przy budynku znajdowała się strażnica, w której do połowy XVIII wieku stacjonowali strażnicy miejscy. Wewnątrz znajdowała się wielka sala, w której obradowali rajcy miejscy, natomiast do lat 80. XVIII wieku odbywały się w niej niedzielne nabożeństwa gminy ewangelickiej. Kolejnych zniszczeń ratusz doznał podczas oblężenia Wielkiej Armii Napoleona w roku 1807.
W związku z wieloma pożarami i koniecznością ciągłych inwestycji postanowiono dokonać jego przebudowy. Murowany ratusz stanął w roku 1868 wg projektu architekta z Głogowa Herberta Zicklera. W takim kształcie funkcjonował do roku 1945, kiedy to został bardzo poważnie uszkodzony pociskiem moździerzowym. Rosjanie celowali w wieżę, żeby Niemcy nie mogli prowadzić z niej obserwacji. Niestety, po wojnie decyzją Miejskiej Rady Narodowej gmach został rozebrany i do dzisiaj go nie odbudowano. Zapewne koszty takiego przedsięwzięcia byłby ogromne.
Napisz komentarz
Komentarze