Skóra dzieci, a zwłaszcza niemowląt i noworodków, różni się znacząco od skóry osoby dorosłej. Jest delikatniejsza, cieńsza i bardziej podatna na podrażnienia, ponieważ jej funkcje ochronne nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Z tego powodu choroby skóry u dzieci są częstym zjawiskiem i mogą mieć zarówno łagodny, jak i poważny przebieg. Wczesne rozpoznanie niepokojących objawów ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom. Które problemy skórne u swoich dzieci najczęściej obserwują rodzice?
Choroby wieku dziecięcego przebiegające z wysypką
Niemowlęta i małe dzieci często zapadają na charakterystyczne choroby infekcyjne. Pojawienie się wysypki u dziecka, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej gorączka, może być objawem wielu chorób, w tym chorób zakaźnych, takich jak różyczka, ospa wietrzna, odra czy szkarlatyna.
W przypadku wysypki z gorączką należy zawsze skonsultować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie. Niektóre wysypki mogą być również objawem reakcji alergicznej na leki, pokarmy lub inne substancje. W takim przypadku ważne jest, aby zidentyfikować alergen i wyeliminować go z otoczenia dziecka.
Świąd jest częstym objawem różnych chorób skóry i może być bardzo uciążliwy dla dziecka, utrudniając mu sen i codzienne funkcjonowanie. Należy zwrócić uwagę na to, czy dziecko drapie się często i intensywnie. Jeśli dodatkowo skarży się na ból lub pieczenie w miejscu zmian skórnych, może to wskazywać na stan zapalny lub infekcję.
Niektóre choroby skóry mogą powodować u dziecka rozdrażnienie, problemy ze snem lub apatię. Trzydniówka u dziecka, znana również jako rumień nagły lub gorączka trzydniowa, to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa herpes typu 6. Charakteryzuje się ona wysoką gorączką, która trwa około 3 dni, a po jej ustąpieniu pojawia się wysypka na tułowiu i kończynach.
Wysypka w trzydniówce jest zazwyczaj drobnoplamista i nie swędzi. Choroba ta ma zazwyczaj łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. Jeśli zmiany skórne nie ustępują pomimo domowych sposobów leczenia lub wręcz się nasilają, konieczna jest konsultacja lekarska.
Alergia u dzieci – przyczyny i rodzaje Dowiedz się więcej!
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Jedną z najpowszechniejszych przyczyn pojawienia się zmian skórnych u dziecka jest atopowe zapalenie skóry (AZS) – przewlekła, zapalna choroba skóry, która charakteryzuje się suchością, świądem i wypryskiem. AZS często występuje u dzieci z alergią i może być dziedziczne. Zmiany skórne w atopowym zapaleniu skóry mają zazwyczaj postać wyprysku i lokalizują się na twarzy (policzki, broda, czoło), zgięciach stawowych, karku, rękach i stopach.
W AZS skóra jest bardziej podatna na nadkażenia bakteryjne, zwłaszcza gronkowcem złocistym. Ważną rolę w rozwoju choroby odgrywają zaburzenia bariery naskórkowej, które ułatwiają przenikanie alergenów i drobnoustrojów. Leczenie atopowego zapalenia skóry obejmuje stosowanie emolientów, leków przeciwzapalnych (np. glikokortykosteroidów) i leków przeciwhistaminowych.
Łojotokowe zapalenie skóry
Kolejną częstą chorobą skórną u dzieci jest łojotokowe zapalenie skóry. Objawia się ona rumieniowo-złuszczającymi plamami, często pokrytymi tłustą, żółtawą łuską. Zmiany skórne w łojotokowym zapaleniu skóry zazwyczaj lokalizują się na owłosionej skórze głowy (ciemieniucha), twarzy (policzki), okolicach okołousznych, fałdach skóry (szyja, doły pachowe, zgięcia kończyn) i okolicy podpieluszkowej.
W przypadku niemowląt gruczoły łojowe są równomiernie rozmieszczone na skórze, dlatego zmiany mogą być uogólnione, dając obraz tzw. wyprysku łojotokowego (rumień, sączenie, linijne pęknięcia skóry i nadżerki). W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry stosuje się preparaty przeciwzapalne, złuszczające i przeciwgrzybicze. W przypadku ciemieniuchy zaleca się nałożenie na skórę głowy tłustego preparatu (np. alantoiny, wazeliny), czasami z dodatkiem substancji złuszczających i delikatne wyczesanie łuski miękką szczotką podczas kąpieli.
Pieluszkowe zapalenie skóry
Kolejnym problemem dermatologicznym, który często spotyka się u niemowląt i małych dzieci jest pieluszkowe zapalenie skóry. To stan zapalny skóry w okolicy pieluszkowej, który objawia się zaczerwienieniem, grudkami, pęcherzykami i nadżerkami. Przyczyną pieluszkowego zapalenia skóry jest kontakt skóry z moczem, kałem i innymi substancjami drażniącymi. Objawy pieluszkowego zapalenia skóry mogą pojawiać się nagle i szybko postępować.
W leczeniu takich dolegliwości skóry stosuje się profilaktykę – częste zmienianie pieluszek, wietrzenie okolicy pieluszkowej, a także stosowanie kremów ochronnych i preparatów przeciwzapalnych. W przypadku zmian sączących lub nadżerek zaleca się stosowanie 1% roztworu gencjany. Wtórne nadkażenia drożdżakowe lub bakteryjne wymagają zastosowania odpowiednich miejscowych preparatów leczniczych.
Łuszczyca u dzieci
Łuszczyca to przewlekła, zapalna choroba skóry, która charakteryzuje się występowaniem grudek pokrytych srebrzystą łuską. Jest to problem o podłożu genetycznym i może pojawiać się w różnym wieku. U dzieci występuje postać kropelkowata, w której zmiany skórne rozsiane są na skórze całego ciała. Zmiany skórne w łuszczycy mogą lokalizować się na skórze głowy, twarzy, tułowia, kończynach i paznokciach. W leczeniu łuszczycy stosuje się maści i kremy z witaminą D, retinoidy, fototerapię i leki immunosupresyjne.
Świerzb – jak przebiega u dzieci?
Świerzb to choroba skóry wywoływana przez świerzbowca ludzkiego. Jest to maleńki pasożyt, który drąży tunele w naskórku i składa tam jaja. Ten proces objawia się silnym świądem, zwłaszcza w nocy oraz obecnością grudek, pęcherzyków i przeczosów.
Zmiany skórne w świerzbie zazwyczaj lokalizują się w przestrzeniach międzypalcowych, na nadgarstkach, łokciach, pośladkach i narządach płciowych. Leczenie świerzbu polega na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych. Ważne jest, aby leczeniem objąć wszystkich członków rodziny, nawet jeśli nie wykazują oni objawów choroby.
Kontaktowe zapalenie skóry
Istotnym problemem u niemowląt i małych dzieci może być także kontaktowe zapalenie skóry – to stan zapalny, który powstaje w wyniku bezpośredniego kontaktu z substancjami drażniącymi lub uczulającymi. Do najczęstszych przyczyn kontaktowego zapalenia skóry u dzieci należą: detergenty, mydła, kosmetyki, ubrania z szorstkich materiałów, rośliny, metale (np. nikiel), a także ślina dziecka w okresie ząbkowania.
Zmiany skórne w kontaktowym zapaleniu skóry mają zazwyczaj postać grudek, pęcherzyków, nadżerek i strupów. Mogą im towarzyszyć świąd, ból i pieczenie. Leczenie kontaktowego zapalenia skóry polega na eliminacji czynnika drażniącego lub uczulającego oraz stosowaniu leków przeciwzapalnych.
Inne dermatozy wieku dziecięcego
Oprócz wyżej wymienionych chorób skóry, u dzieci mogą występować również inne dermatozy, takie jak rumień toksyczny noworodków, trądzik noworodkowy, prosaki, potówki, naczyniaki płaskie i brodawki. Te zmiany skórne zazwyczaj mają łagodny przebieg i ustępują samoistnie.
Rola rodziców w pielęgnacji skóry dziecka
Wiedza rodziców na temat chorób skóry u dzieci ma ogromne znaczenie dla zdrowia ich pociech. Im lepiej rodzice znają objawy chorób skóry, tym szybciej zareagują w przypadku wystąpienia niepokojących zmian. Wczesna diagnoza i leczenie pozwalają uniknąć powikłań i zapewnić dziecku komfort życia. Rodzice powinni zwracać uwagę na wszelkie zmiany w wyglądzie skóry dziecka i w przypadku wątpliwości, konsultować się z lekarzem.
Bibliografia:
- Starosta H, Wawrzyniak D, Szarycz M, Wawrzyniak O. Ocena działań pielęgnacyjnych i leczniczych prowadzonych przez rodziców u dziecka z atopowym zapaleniem skóry. Pielęgniarstwo Polskie. 2016;3(61):353-359.
- Kisiel K, Dzilińska K. Wybrane najczęstsze dermatozy wieku dziecięcego. Standardy Medyczne/Pediatria. 2014;11:833-843.
- Czarnecka-Operacz M, Gollnick H. Trudności diagnostyczne w leczeniu zmian skórnych u dzieci. Lekarz POZ. 2018;3:211-225.
