Miejska Biblioteka Publiczna w Kędzierzynie-Koźlu, zorganizowała 14 stycznia spotkanie z profesorem Stanisławem Sławomirem Nicieją. Profesor promował swoją twórczość, między innymi wielotomową historię pod tytułem „Kresowa Atlantyda”. Wieczór z profesorem był niepowtarzalny, dzięki jego charyzmie, energii i pasji.
Posłuchajcie opowieści prof. Stanisława Sławomira Niciei (źródło: nOKtoWizjer).
Stanisław Sławomir Nicieja urodził się w Strzegomiu na Dolnym Śląsku, z rodziców Klary, z domu Boczkala, i Tomasza Niciejów, którzy po robotach przymusowych w Niemczech osiedli na poniemieckim Dolnym Śląsku, nie wracając do swych rodzinnych Wadowic. Ukończył szkołę podstawową w Strzegomiu, Liceum Pedagogiczne w Świdnicy, a następnie studia historyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, uzyskując w 1973 roku tytuł zawodowy magistra historii za pracę magisterską pt. „Działalność repolonizacyjna Uniwersytetów Ludowych na Śląsku Opolskim w latach 1947-1948”. W czasie studiów był aktywnym działaczem Zrzeszenia Studentów Polskich, zwłaszcza w zakresie kultury, kierując m.in. studencką rozgłośnią radiową „Radio-Sygnały” i redagując pisma akademickie „Bakałarz” i „Spójnik”.
W roku akademickim 1973 został asystentem w Instytucie Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i rozpoczął swoją karierę naukową. Jako młody pracownik naukowy swoje zainteresowania skierował w dwóch kierunkach: historii ruchu robotniczego i historii sztuki, w wyniku czego powstały trzy pierwsze jego książki: „Dzieje zamku w Dąbrowie Niemodlińskiej” (wspólnie z Aldoną Czyż, 1971), „Julian Leszczyński-Leński. Biografia”, za którą otrzymał doktorat (1977) i „Adam Próchnik. Historyk-polityk-publicysta”, która stała się podstawą stopnia doktora habilitowanego (1983).
W czasie prac nad rozprawą doktorską i habilitacyjną odbył staże w warszawskiej Wyższej Szkole Nauk Społecznych (1975), w Uniwersytecie im. Iwana Franko we Lwowie (1980) i w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk (198 -1982) w Warszawie.
Uzyskał kilka ważnych stypendiów naukowych: Bolesława Krokowskiego w Nancy i Paryżu (1986), stypendium Fundacji Lanckorońskich w Londynie (1990-1991), stypendium Fundacji Tadeusza Zabłockiego w Londynie (1992), stypendium Polskiej Fundacji Kulturalnej im. Prezydenta Edwarda Raczyńskiego w Londynie (1993).
Od początku pracy na opolskiej uczelni zajmował się bardzo aktywną działalnością publicystyczną w zakresie popularyzacji historii. Opublikował w latach 1975-1990 na łamach miesięcznika „Opole” kilkadziesiąt artykułów popularyzujących najnowszą historię, ponad 80 recenzji nowych książek o tematyce historycznej. Wtedy też powstał jego cykl liczący 28 odcinków pt. „Dzieje łyczakowskiej nekropolii” opublikowanych w latach 1982-1987 na łamach miesięcznika „Opole”, który stał się podstawą do jego głośnej książki wydanej w roku 1988 przez wrocławskie Ossolineum pt. „Cmentarz Łyczakowski we Lwowie 1786-1986”, która miała cztery wydania (w sumie ponad 250 tysięcy egzemplarzy), uzyskując wielki rozgłos i została uznana za „Książkę roku 1989” – otrzymał za nią wiele prestiżowych nagród i wyróżnień zarówno w kraju (m.in. nagroda „Polityki”, „Życia Literackiego”, „Przeglądu Wschodniego”, „Gazety Krakowskiej”), jak i za granicą (nagroda Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie).
Równocześnie angażował się aktywnie w działalność na rzecz przekształcenia WSP w Uniwersytet Opolski, wchodząc do licznych zespołów pracujących nad tym zagadnieniem i publikując ostre artykuły polemiczne w prasie krajowej przeciwko krytykom tej idei, zwłaszcza wywodzącym się ze środowiska wrocławskiego.
Po powstaniu w 1994 roku Uniwersytetu Opolskiego objął funkcję dyrektora Instytutu Historii i jednocześnie kierownika Katedry Biografistyki. W 1996 roku został wybrany rektorem Uniwersytetu Opolskiego, wygrywając zdecydowanie demokratyczne wybory z profesorami: Stanisławem Kochmanem, Andrzejem Gawdzikiem i Franciszkiem Markiem. W roku 1999 został wybrany rektorem na drugą kadencję, wygrywając wybory z prof. Adamem Suchońskim. W 2005 wybrany rektorem UO na trzecią kadencję. 16 marca 2012 roku został po raz czwarty wybrany na stanowisko rektora UO, wygrywając z pełniącą tę funkcję prof. Krystyną Czają (stosunkiem głosów 57:42).
Zasiadał m.in.: w Polsko-Ukraińskiej Komisji do Spraw Renowacji Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie, której przewodniczył prof. Alfred Jahn (1989–1993); w zespole Odbudowy Cmentarza Orląt we Lwowie (od 1993); w Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu (od 1994); w komitecie redakcyjnym Słownika Biograficznego Polonii Świata w Paryżu (od 1992); w redakcjach: miesięcznika „Semper Fidelis” (1989–1993), kwartalnika „Dzieje Najnowsze” (1996-2000), był też członkiem Rady Naukowej Polskiego Słownika Biograficznego” (od 2010), Rady Programowej Polskiego Radia Opole (1993–1999) i Rady Programowej TVP Opole (od 2011).
Opublikował ponad 30 książek, ok. 1000 artykułów naukowych, publicystycznych i popularyzujących historię, recenzji oraz kilkadziesiąt biogramów i artykułów biograficznych (m.in. Edwarda Raczyńskiego, Karola Zbyszewskiego, Marii Danilewicz-Zielińskiej, prymasa Augusta Hlonda, Adama Kossowskiego – rzeźbiarza i malarza). Był promotorem dwunastu doktoratów i recenzentem w kilkunastu przewodach habilitacyjnych, m.in. na uniwersytetach: Wrocławskim, Warszawskim, Rzeszowskim, Olsztyńskim, Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Był recenzentem w przewodach doktora honoris causa na Uniwersytecie Wrocławskim dla Jana Nowaka Jeziorańskiego i na Uniwersytecie w Białymstoku dla Ryszarda Kaczorowskiego i Jerzego Giedroycia. Był laudatorem w przewodach doktora honoris causa dla: prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego (1998), Wojciecha Kilara (1999), Wojciecha Wrzesińskiego (2001), Zbigniewa Religi (2002), Hendrika Fotha (2002), Jerzego Janickiego (2006), Władysława Bartoszewskiego (2008), Henryka Samsonowicza (2009), i Daniela Olbrychskiego (2013) przyznanych przez Uniwersytet Opolski. Pisał też o twórczości Mariana Hemara i Ireny Bączkowskiej.
Publikował m.in. w czasopismach: „Zeszyty Historyczne” (Paryż), „Dzieje Najnowsze”, „Przegląd Historyczny”, „Z Pola Walki”, „Odra”, „Śląsk”, „Kresy Literackie”, „Przegląd Wschodni”, „Życie Literackie”, „Puls” (Londyn), „Więź”, „Orzeł Biały” (Londyn), „Tydzień Polski” (Londyn), „Semper Fidelis”, „Cracovia Leopolis”, „Kwartalnik Historyczny”, „Mówią Wieki”, „Spotkania z Zabytkami”, „Nowe Książki”.
Laureat nagród: im. Ludwika Waryńskiego (1987), im Juliusza Ligonia (1989), „Życia Literackiego” (1989), „Przeglądu Technicznego” (1989), Polskiej Fundacji Kulturalnej w Londynie im. Edwarda Raczyńskiego (1991), „Przeglądu Wschodniego” (1993), nagrody „Polityki” (1999), Nagrody Literackiej Wojewody Opolskiego (1990), nagrody I stopnia Ministra Edukacji Narodowej za osiągnięcia naukowe (1986, 1991, 1999) oraz dziewięciokrotnie otrzymał nagrodę ministra za działalność organizacyjną na rzecz Uniwersytetu Opolskiego, „Platynowy Laur” 2002, „Złota Spinka” 2007.
Zasłużony Obywatel Miasta Opola od 1993 roku, Honorowy Obywatel Miasta Strzegomia od 2008 roku, kawaler „Glorii Artis” – nagroda Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2005), „Pro Memoria” – nagroda główna Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (2012) za książkę „Lwów. Ogród snu i pamięci”, 2015 wyróżnienie Nagrody Klio za książkę „Kresowa Atlantyda”.
Współautor ponad 35 półgodzinnych filmów dokumentalnych o Lwowie, miasteczkach kresowych i zabytkach śląskich: m.in. Orlęta Lwowskie (1990), Snem wiecznym we Lwowie (1992), Zadwórze – polskie Termopile (1993), „Opowieści Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie” (6 odcinków, 1996), „Twierdze kresowe Rzeczypospolitej” (12 odcinków, w latach 2006-2009), m.in. o Kamieńcu Podolskim, Żółkwi, Zbarażu, Buczaczu, Trembowli, Stanisławowie, Łucku, Okopach św. Trójcy, Brzeżanach, Krzemieńcu. Należy do twórców Towarzystwa Historyczno-Literackiego im. Karola Szajnochy w Opolu, w jego ramach od 1989 organizuje wieczory autorskie i promocje książek w Klubie Akademickim Uniwersytetu Opolskiego. Był pomysłodawcą i realizatorem „Złotej Serii Otwartych Wykładów Uniwersyteckich” (kilkadziesiąt zorganizowanych wykładów), w których wzięli udział m.in.: Ryszard Kapuściński, Janusz Głowacki, Tadeusz Różewicz, Olga Tokarczuk, Janusz Tazbir, Józef Tischner, Krzysztof Zanussi.
Uznawany jest za głównego budowniczego Uniwersytetu Opolskiego, bo w czasie jego kadencji wzniesiono najbardziej reprezentacyjne budynki Uniwersytetu: Collegium Maius, Collegium Minus, Collegium Pedagogicum, Collegium Civitas, 14-kondygnacyjny Dom Studenta „Niechcic”, uratowano i odrestaurowano po powodzi „Villę Academica”.
Był pomysłodawcą i głównym realizatorem wzniesienia w pomników, zdobiących Wzgórze Uniwersyteckie w Opolu: Agnieszki Osieckiej, Czesława Niemena, Jerzego Grotowskiego, Jeremiego Przybory, Jerzego Wasowskiego, Jonasza Kofty, Marka Grechuty oraz Edmunda Osmańczyka. Doprowadził też do renowacji zniszczonych po wojnie przez wandali pomników: barokowych – Cztery Pory Roku”, Hypnos, Kolumna Maryjna, Melpomena i neogotyckich – „Dama z harfą”, Św. Krzysztof, a także fontanny z Hermesem, które po renowacji zdobią Wzgórze Uniwersyteckie w Opolu (źródło: strona internetowa prof. Stanisława Sławomira Niciei).
Poniższe zdjęcia pochodzą ze strony MBP.
Napisz komentarz
Komentarze