Muzeum znajduje się na Górze św. Anny, miejscu symbolizującym najkrwawsze zmagania zbrojne III Powstania Śląskiego w 1921 roku. Jego monograficzne zbiory, liczące prawie 2,5 tys. eksponatów, obejmują pamiątki po powstańcach, sztandary bojowe, kombatanckie oraz dokumenty z czasów powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku.
20 czerwca muzeum zaprasza do odwiedzin i wspólnego uczczenia tej wyjątkowej rocznicy, oddając hołd bohaterom, którzy walczyli o wolność Śląska. W programie: koncert pieśni śląskich i patriotycznych, a także muzyki klasycznej oraz pokaz tańców narodowych i śląskich. Wśród wykonawców: Wojciech Poprawa, Kaja Kosowska, Joanna Kabzińska, Agnieszka Zabrzeska-Weber, Zespół Pieśni i Tańca "Komorno", Szkoła Tańca Orian-Show, laureaci Festiwalu Śląskiej i Powstańczej Piosenki.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Marszałek Województwa Opolskiego Andrzej Buła, a wśród patronów medialnych Nowa Gazeta Lokalna oraz portal Lokalna24.pl
Muzeum Czynu Powstańczego zorganizowane zostało przez Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu jako jego wyspecjalizowany oddział, z fundacji społeczeństwa Opolszczyzny. Uroczyste otwarcie placówki miało miejsce w dniu 19 lipca 1964 r. Pierwotnie mieściła się ona w XIX-wiecznym budynku szkoły w Leśnicy, który w trakcie III Powstania Śląskiego był przez pewien czas kwaterą sztabu 3 Katowickiego Pułku Powstańczego im. Jana Henryka Dąbrowskiego.
W 1980 r. Muzeum zostało przeniesione do nowej, obecnej siedziby, którą stał się – po przeprowadzeniu remontu generalnego i rozbudowy – „Dom Polski” (zwany również „Domem Pod Chełmskim Wierchem”) położony w lesie na stoku pomiędzy Leśnicą a Górą św. Anny. Budynek ten, powstały w XIX wieku i pełniący pierwotnie funkcję karczmy został wraz z przyległym gruntem zakupiony w 1936 r. przez Bank Słowiański w Berlinie i oddany do dyspozycji I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech. W latach 1937 – 1939, tj. do czasu, gdy Niemcy przerwali działalność Związku, w „Domu Polskim” odbywały się zjazdy organizacji polskich, obozy harcerskie i kolonie zuchowe Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech oraz inne imprezy polskie.
Na przyległym terenie urządzono poletka doświadczalne, na których zdobywali wiadomości fachowe młodzi rolnicy należący do ZPwN. Budynek był zradiofonizowany, a ustawione w oknach głośniki witały przechodniów dźwiękiem polskiej mowy, chociaż były to lata nasilającego się hitlerowskiego terroru. Tutaj zebrani na sejmiku w październiku 1936 roku członkowie Związku Polaków w Niemczech manifestowali swoją polskość zdecydowanym: „Byliśmy – Jesteśmy – Będziemy”.
W czasie II wojny światowej Niemcy w okolicznych lasach założyli obóz pracy dla Żydów, a w budynku „Domu Polskiego” umieścili jego komendanturę. Usytuowanie Muzeum Czynu Powstańczego w budynku „Domu Polskiego” splotło zatem ze sobą tradycję powstań i plebiscytu, polskiego ruchu narodowego w Niemczech oraz tragedię hitlerowskiego terroru.
Muzeum ma charakter monograficzny. Jego zbiory, liczące prawie 2,5 tys. eksponatów, dotyczą generalnie powstań śląskich oraz plebiscytu na Górnym Śląsku. Gromadzi pamiątki po uczestnikach powstań, dokumentuje drogę życiową jaką przeszli byli ich uczestnicy. Do wartościowych zbiorów należy zaliczyć sztandary bojowe i kombatanckie oraz pisemne rozkazy wydawane w czasie III Powstania Śląskiego. Ekspozycja stała, rozmieszczona w salach na parterze budynku przedstawia następujące zagadnienia:
– historia klasztoru i kalwarii na Górze Św. Anny,
– polski ruch narodowy na Śląsku w l. 1848-1918,
– działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Śląsku,
– I Powstanie Śląskie,
– II Powstanie Śląskie i Plebiscyt,
– III Powstanie Śląskie,
– przejęcie polskiej części Górnego Śląska w 1922 roku,
– działalność Związku Polaków w Niemczech i Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech.
W 2006 roku ekspozycja wzbogaciła się o unikalną, na wskroś nowoczesną „Panoramę Powstań Śląskich” ożywianą piętnastominutowym spektaklem typu „światło i dźwięk”. Do rotundy, w której znajduje się panorama wiedzie zaaranżowana w formie dioramy ścieżka historyczno – przyrodnicza prezentująca najcenniejsze zabytki architektury oraz bogactwo przyrody okolic Góry Św. Anny. W salach znajdujących się na piętrze organizowane są liczne wystawy czasowe, jest również sala audiowizualna, w której są organizowane lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży szkolnej, sesje naukowe, wykłady, odczyty itp. W 2006 roku do Muzeum Czynu Powstańczego przeniesiono również Dział Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego. Od tego czasu organizowane są tu czasowe wystawy przyrodnicze, a także prowadzona jest popularyzacja i edukacja w postaci wykładów, lekcji muzealnych, konkursów i zajęć terenowych o tematyce przyrodniczej. Na przylegającym do muzeum terenie możliwe jest zorganizowanie ogniska, biwaków, zajęć terenowych zarówno o tematyce historycznej, jak i przyrodniczej.
Napisz komentarz
Komentarze