Temat wycinki lasów w Kędzierzynie-Koźlu nie od dziś jest źródłem dyskusji, emocjonalnych debat i protestów. Mieszkańcy ze zrozumiałych względów podchodzą do tej sprawy bardzo poważnie.
Z kolei leśnicy tłumaczą, że płuca naszego miasta chorują, dlatego zmuszeni są do podjęcia tak drastycznych kroków. Drzewostan umiera na skutek suszy. Ponadto został porażony jemiołą, która jest pasożytem. W tej sytuacji umierające drzewa trzeba wyciąć i posadzić nowe.
Powierzchnia Kędzierzyna-Koźla wynosi 123,4 km² z czego połowę stanowią lasy. Dominują bory mieszane, które pokrywają 70% powierzchni lasów Nadleśnictwa Kędzierzyn. Gatunkiem panującym jest tu sosna, która pokrywa 65% powierzchni drzewostanów, następnie brzoza 15% i dąb 10%, udział pozostałych gatunków, takich jak modrzew, świerk olsza i inne liściaste, wynosi łącznie 10%.
Wpływ otaczającego przemysłu sprawił, że drzewostany są w znacznym stopniu zdegradowane i brak tu typowego runa, z udziałem ziół, owoców runa czy grzybów. Z tych względów całość terenów leśnych została zaliczona do lasów ochronnych. Osłabione drzewostany są szczególnie narażone między innymi na postępującą suszę i silne wiatry, które w ostatnich latach spowodowały ogromne szkody i wymusiły pilne wykonanie cięć sanitarnych.
Kolejna petycja
Nie jest to zatem świeży problem i był on już podejmowany na łamach „Lokalnej”. Jedno natomiast się nie zmienia. Wciąż towarzyszą mu emocje osób troszczących się o przyrodę w naszym najbliższym otoczeniu, czego wyrazem jest zamieszczona ostatnio w sieci petycja w której czytamy:
„My, grupa inicjatywna mieszkańców Kędzierzyna- Koźla, domagamy się!
1. Natychmiastowego zaprzestania wyrębów w kompleksie leśnym w Kędzierzynie-Koźlu! Dość wycinek w lasach naszego miasta leżącym w regionie przemysłowym, w którym duża liczba zakładów skutecznie zatruwa środowisko naturalne i stanowi zagrożenie dla zdrowia jego mieszkańców.
Żądamy od Nadleśniczego Nadleśnictwa Kędzierzyn wystąpienia do przełożonych z wnioskiem o dokonanie korekt w „Planie urządzenia lasu na lata 2021-2030” poprzez anulowanie planowanych rębni w naszym rejonie, znaczne ograniczenie liczby rębni oraz całkowite zaprzestanie prowadzenia rębni zupełnych w lasach na terenie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego.
2. Przestrzegania oraz utrzymania statusu lasu ochronnego, który według obowiązującego prawa powinien być szczególnie chroniony (Ustawa o lasach art. 15 - za lasy szczególnie chronione są uznane lasy, które są położone w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 kilometrów od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tysięcy mieszkańców oraz trwale uszkodzonych na skutek działalności przemysłu).
Z analizy danych, zawartych w ogólnie dostępnych statystykach GUS wynika, że mieszkańcy Kędzierzyna-Koźla są szczególnie narażeni na choroby onkologiczne oraz choroby układu krążenia.
Wycinka lasów i odebranie nam szansy na rekreację ruchową, możliwość oddychania czystym powietrzem, spotkań społecznych na terenie kompleksów leśnych i ogólnie pojętą lasoterapię, będzie miało negatywny wpływ na stan zdrowia i długość życia społeczeństwa lokalnego.
Lasy w Kędzierzynie -Koźlu to zielone płuca naszego miasta, które dostarczają nam niezbędnego do życia tlenu, oczyszczają powietrze z pyłów przemysłowych oraz filtrują z powietrza zanieczyszczenia spowodowane stale rosnącą liczbą samochodów (1 hektar lasu równoważy roczną emisję spalin czterech samochodów osobowych). Przemysł na terenie miasta powoduje, że ruch samochodowy, zwłaszcza samochodów ciężarowych, tzw. TIR-ów jest dominujący, co zwielokrotnia zanieczyszczenia powietrza. Nie możemy oddychać powietrzem zanieczyszczonym spalinami, pyłami ze zmniejszającą się systematycznie zawartością tlenu - 1 hektar lasu w ciągu 24 godzin wytwarza około 700 kilogramów tlenu” - zauważają autorzy petycji.
Czym będziemy oddychać?
Jednocześnie zastanawiają się oni, czym będziemy oddychać po wycięciu lasów? W ich opinii Nadleśnictwo Kędzierzyn w dokumencie PUL (2021-2030) dotyczącym wycinki dojrzałych lasów argumentuje swoją decyzję „…dbaniem o trwałość lasu i powiększaniem zasobów leśno-przyrodniczych, co również wiąże się z jego przebudową”, a w rzeczywistości oznacza wycięcie całości lasu na większości wyznaczonych obszarów, przekonują petytorzy.
„Lasy dojrzałe to w istocie te, które spełniają funkcje ekosystemowe, tzn. zapobiegające zmianom klimatycznym (lokalne regulowanie klimatu; ochrona przed upałami i wichurami, regulacja obiegu wody, retencja, ochrona przed suszą i powodzią oraz pochłanianie dwutlenku węgla).
Nowe nasadzenia nie uratują sytuacji przy tak ekspansywnej wycince ogromnych połaci lasów – drzewo efektywnie w dużych ilościach produkuje tlen dopiero po około 30 latach. Ani zrąb ani młodnik nie spełnią funkcji lasu dojrzałego.
Problem dotyczy wszystkich osiedli naszego miasta - przewidziana jest wycinka co najmniej kilkudziesięciu hektarów(!!!) w okresie kilku najbliższych lat - do roku 2030. Wycinka trwa i będzie kontynuowana w okolicach osiedli: Piastów, Mariana Buczka (znanego pod nazwą NDM), Pogorzelec, Leśne, cmentarza żołnierzy radzieckich, Kuźniczka, Kłodnica, Azoty, Sławięcice, Cisowa” - wyliczają twórcy petycji.
Co z fauną i florą?
Jednocześnie zauważają oni, że nasze lasy cieszą się bogactwem fauny i flory. Zastanawiają się w związku z tym, co stanie się ze zwierzętami zamieszkującymi te lasy? Jaki wpływ będzie miała ta zmiana na cały ekosystem?
„Chcemy dojrzałego lasu w Kędzierzynie-Koźlu! Cały kompleks leśny znika na naszych oczach. Przestaje być producentem tlenu, filtrem zanieczyszczeń, strefą wolną od hałasu, miejscem odpoczynku i regeneracji dla ludzi. Staje się kompleksem zrębów oraz tabliczek: Prace gospodarcze - wstęp wzbroniony. Niezakłócony dostęp do tych lasów jest naszym prawem! Zarządzają nimi Lasy Państwowe, które niestety lekceważą interes społeczny i eksploatują te lasy w celach surowcowych. Zamiast spokoju i pięknych krajobrazów, znajdujemy tu teraz stosy ściętych drzew i zręby po których hula wiatr. Możemy powstrzymać eksploatację drzewną kompleksu w Kędzierzynie-Koźlu! Nasze lasy mają przede wszystkim stanowić ostoję dla ludzi i zwierząt. Mają pozwalać mieszkańcom odpocząć, zregenerować siły i zdrowie. Mają chronić nasze miejscowości przed hałasem, zanieczyszczeniami, wiatrami, łagodzić klimat i zatrzymywać wodę gruntową. A dla dzikich zwierząt mają być domem. To wartości o wiele większe, ważniejsze niż drewno. Nie musimy drewna pozyskiwać w naszych lasach” – kończą autorzy petycji.
Odpowiedź leśników
Jeszcze w piśmie z początku 2021 roku skierowanym przez nadleśniczego Nadleśnictwa Kędzierzyn Pawła Hajduka do prezydent miasta Kędzierzyn-Koźle Sabiny Nowosielskiej, a dotyczącym planów zabiegów w drzewostanach w granicach administracyjnych naszego miasta, temat ten został bardzo precyzyjnie wyjaśniony. Jak zaznacza Paweł Hajduk, argumenty które wówczas przedstawił, nie uległy zmianie i są cały czas aktualne.
Z pisma tego wynikało, że przedstawiony do publicznej wiadomości „Projekt Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Kędzierzyn na lata 2021-2030” zawiera niezbędne materiały planistyczne dotyczące okresu przyszłej działalności gospodarczej.
„Nadleśnictwo Kędzierzyn, jako jednostka wchodząca w skład Lasów Państwowych, dąży do pełnej transparentności działań, których jednym z elementów jest jasne, przejrzyste, sporządzenie i przedstawienie planu cięć, obowiązującego przez najbliższe dziesięciolecie. Wypracowanie zadań planistycznych poprzedzone jest szeregiem spotkań, narad i konsultacji zarówno na szczeblu lokalnym, jak również na szczeblu regionalnym.
Na każdym etapie tego postępowania jednym z ważniejszych czynników opiniotwórczych jest czynnik społeczny, którego argumenty zawsze podlegają głębokiej analizie podczas spotkań Komisji Założeń Planu (KZP). Obecny, końcowy etap wyłożenia projektu Planu Urządzenia Lasu (PUL) jest odzwierciedleniem prawie 3-letniej pracy zespołu opracowującego plan.
Rozumiejąc w pełni niepokój mieszkańców miasta, szczególnie osiedla Piastów, których dotyczy przyszła przebudowa sąsiadujących z osiedlem terenów leśnych, pragnę uspokoić, ciągłość i trwanie lasu w ich otoczeniu jest niezagrożone. Nadleśnictwo projektowane cięcia, które nakierowane są na wzmocnienie funkcji lasu, poprzez wymianę pokoleniową, uzyskanie wartościowego młodego pokolenia, zapewnienie bezpieczeństwa ludzi korzystającym z otwartości terenów leśnych, będzie prowadzić w możliwie najmniej inwazyjny sposób (…)”.
Strefa buforowa
Z pisma tego wynika również, że Nadleśnictwo Kędzierzyn, na wyznaczonych do przebudowy działkach zrębowych, zachowa 50 metrową strefę buforową od osiedli „(…) poddając ją ograniczonej, minimalnej przebudowie, polegającej głównie na uporządkowaniu stanu sanitarnego lasu, z wyprowadzeniem przyszłościowego drugiego piętra, tak aby strefa buforowa została biologicznie wzmocniona i nie stwarzała niebezpieczeństwa dla mieszkańców osiedla, a jednocześnie stanowiła trwałą osłonę i barierę przed wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych.
Zaproponowano również wprowadzenie gatunków biocenotycznych i owocodajnych wzdłuż szlaków spacerowych (…) Wprowadzenie gatunków biocenotycznych oprócz wzbogacenia przyrodniczego lasu, poprawy bezpieczeństwa, uatrakcyjni ekologicznie dukty leśne wykorzystywane dla rekreacji przez mieszkańców miasta. Podjęto również decyzję o przeprowadzeniu przed wykonywaniem przebudowy drzewostanu akcji informacyjnej, mającej na celu przybliżenie zakresu wykonywanych prac i ich celowości.
Dodatkowo, nadmieniam, że Służba Leśna nadleśnictwa na bieżąco odpowiada i będzie odpowiadać na wszelkie pytania dotyczące prowadzonej przebudowy drzewostanów, podejmując odpowiednie działania mające na celu minimalizację oddziaływania wykonywanych zabiegów.
Jesteśmy również otwarci na udział w spotkaniach, sesjach, naradach, na których będziemy mogli przedstawić zarys działania, podejmowanych kroków, które zamierzamy wykonać w celu przebudowy drzewostanów osłabionych, wymiany pokoleniowej jak również działań zmierzających do wzmocnienia przyrodniczych i społecznych funkcji lasu” - czytamy w piśmie Nadleśnictwa Kędzierzyn.
Chcą rozmawiać
W piśmie z 2021 roku nadleśniczy Paweł Hajduk przedstawił także lokalizację planowanych cięć w rejonie os. Piastów oraz centrum.
„Oprócz prac przebudowy drzewostanów, cięć sanitarnych, wokół osiedli będą prowadzone prace z zakresu hodowli i ochrony lasu polegające na wprowadzeniu odnowienia w drzewostanach uszkodzonych przez wiatr i suszę, w których z przyczyn sanitarnych były wykonane zręby (…)” - czytamy we wspomnianym piśmie.
- Wiemy o tej petycji, która krąży w sieci. Podpisały się pod nią cztery osoby. Jej inicjatorką jest pani, której w ostatnim piśmie zaproponowałem spotkanie, podczas którego chcielibyśmy wyjaśnić wszystkie wątpliwości. Pani ta została zaproszona do rozmów już dwa tygodnie temu. Teraz ponowiliśmy zaproszenie. Zaproponowaliśmy dwa terminy. Czekamy z niecierpliwością na jej odpowiedź, kiedy moglibyśmy się spotkać - wyjaśnia nadleśniczy Paweł Hajduk z którym rozmawialiśmy 5 września. - Chętnie wszystko wytłumaczymy, niczego nie ukrywamy. Robimy tylko to, co było wcześniej zaplanowane i rozłożone w czasie praktycznie na całą dekadę. Te zabiegi przeprowadzamy obecnie tuż przy osiedlach. Część zabiegów została wycofana. Wycinamy jedynie te słabsze egzemplarze, pozostawiając te zdrowsze. Jest to coś naturalnego z czym spotykamy się na całym świecie. Prowadzone obecnie w okolicach osiedli prace potrwają do końca września 2023 - dodaje nasz rozmówca.
W podobnym tonie
Do protestu mieszkańców swego czasu odniósł się też Jan Spałek, nadleśniczy Nadleśnictwa Strzelce Opolskie, któremu podlega Leśnictwo Kłodnica na terenie Kędzierzyna-Koźla. Informował on o pogarszającym się stanie zdrowotnym i działaniach podejmowanych w lasach nadleśnictwa. Przypomniał on, że praktycznie od 2015 roku występuje nasilająca się susza, co skutkuje usychaniem drzew. Nadleśnictwo prowadziło cięcia jednostkowe, usuwając drzewa chore lub uschnięte. Działania takie prowadzono w latach 2015-2019. Po upalnym lecie w roku 2019 kondycja części drzewostanów uległa dalszemu pogorszeniu.
„W zakresie zaniepokojenia mieszkańców, wynikającego z prowadzonych cięć pragnę uspokoić obawy. W Polsce działają trzy główne ustawy regulujące trwałość i utrzymanie lasów: Ustawa o lasach z 1991 roku, Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 1995 roku oraz Ustawa zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju z 2001 roku. Lasy Państwowe nie mogą bezprawnie wycinać lasu ani tym bardziej pozostawić powierzchni wyciętej nieodnowionej. Ponieważ działamy na żywej przyrodzie mamy ograniczony wpływ na kondycję zdrowotną i stan lasów, lecz tam gdzie tylko możemy - wykorzystujemy możliwości aby las, którym gospodarujemy był jak najlepszy” - czytamy w piśmie nadleśniczego Nadleśnictwa Strzelce Opolskie.
