Reklama
środa, 22 stycznia 2025 20:51
Reklama
Reklama
Reklama

Wspomnienie o pierwszym burmistrzu Kędzierzyna

Hermann Kretschmer to postać mało znana, ale jakże istotna w historii naszego miasta. Był pierwszym burmistrzem gminy Kędzierzyn oraz inicjatorem budowy ratusza na dzisiejszym placu Wolności.
Wspomnienie o pierwszym burmistrzu Kędzierzyna
Radni z 1926 roku przed nowo otwartym urzędem gminy. Burmistrz Hermann Kretschmer stoi w pierwszym rzędzie, trzeci od lewej.

Hermann Kretschmer urodził się 17 września 1880 roku w Paczkowie. Studiował prawo w Halle i w Berlinie. Jako prawnik z wykształcenia w 1910 roku spośród trzech kandydatów uzyskał nominację na naczelnika gminy Kędzierzyn, który wcześniej podlegał gminie Sławięcice. Mieszkańcy, a szczególnie radni osad Kędzierzyn i Pogorzelec od dłuższego czasu czynili starania, aby Kędzierzyn stał się samodzielną gminą. W końcu uchwałą Rady Powiatu Kozielskiego z 3 lipca 1911 roku Kędzierzyn został wyłączony z obwodu urzędowego Sławięcic. Naczelnik gminy przyjął zaś stanowisko burmistrza.

Hermann Kretschmer był burmistrzem przez 23 lata. Wygrywał kolejne wybory i pewnie byłoby tak nadal, gdyby w 1933 roku władza w Niemczech nie została przejęta przez narodowych socjalistów. Był wówczas członkiem katolickiej partii Centrum. Zażądano od niego, aby wstąpił do partii NSDAP, co było warunkiem pełnienia kierowniczych stanowisk. Odmówił i dlatego w 1934 roku funkcję burmistrza przejął Franz Sagrol.

 

Warto wspomnieć, że w 1933 roku władze narodowo-socjalistyczne wprowadzały zmiany nazw miejscowości na niemiecko brzmiące. Kretschmer zaproponował wtedy, żeby nazwę Kandrzin zastąpić Hohenlohe dla upamiętnienia zasług rodu von Hohenlohe-Oehringen ze Sławięcic. Propozycja nie przeszła, a zdecydowano się na nazwę Heydebreck.

Wracając do momentu objęciu przez Kretschmera w 1910 roku stanowiska naczelnika, a wkrótce burmistrza, urząd gminy znajdował się w budynku przy ul. Głowackiego 17, dawnej Mittelstrasse (ul. Środkowa) obok kościoła ewangelickiego. Budynek postawiono na początku XX wieku. Na parterze mieściły się biura urzędu gminy, natomiast na poddaszu zlokalizowane były dwa pokoje przeznaczone do dyspozycji żandarmów, pełniących służbę na obszarze Kędzierzyna, Kuźniczek oraz Brzeziec. W siedzibie gminy, obok pomieszczenia dla burmistrza, funkcjonowały jeszcze biura: meldunkowe, stanu cywilnego oraz księgowości. Swoje prace burmistrz Kretschmer wykonywał samodzielnie, mając do pomocy jedynie praktykanta i tzw. telefon korbkowy.

 

Z uwagi na wzrastającą rozbudowę kędzierzyńskiego węzła kolejowego gmina nabierała coraz większego znaczenia, a zaludnienie w 1925 roku wynosiło około 5000 mieszkańców. Kretschmer zaczął zabiegać o wybudowanie nowej siedziby urzędu. Zamiarowi temu przeszkodził jednak wybuch I wojny światowej. Do tematu wrócono dopiero w latach 1924-25. Zaprojektowany z inicjatywy Kretschmera budynek został zlokalizowany na placu zwanym wówczas przez mieszkańców „zieloną polaną” (Gruene Wiese), wzdłuż dzisiejszej al. Jana Pawła II, a dawniej Lindenstrasse. Nowy gmach został wybudowany w ciągu dwunastu miesięcy i prezentował się okazale. W 1926 roku nastąpiło jego otwarcie. Przez ówczesnych mieszkańców nazywany był popularnie „naszym ratuszem”.

Biura zlokalizowane były tylko na parterze. Natomiast pomieszczenia na pierwszym piętrze i na poddaszu przeznaczone były na mieszkania służbowe dla pracowników urzędu. Z tyłu bryły głównej znajdowało się parterowe skrzydło mieszczące salę obrad. Pod nią, w piwnicy, znajdował się policyjny areszt. Nad dachem, od strony wejściowej, postawiono małą wieżę, na której umieszczona była tarcza zegarowa oraz herb dawnego Kędzierzyna, przedstawiający jedenaście jodełek oraz uskrzydlone koło parowozu kolejowego. Po przeniesieniu urzędu starą siedzibę przekazano parafii ewangelickiej.

 

W czasie swojej długiej służby dla społeczności lokalnej Hermann Kretschmer miał duży udział w rozwoju miejscowości. Już w 1912 roku doprowadził do uruchomienia przy obecnej ul. Grunwaldzkiej (Langestrasse) zakładu gazowniczego, w którym wytwarzano z węgla gaz na potrzeby oświetlenia oraz koks opałowy. Natomiast nieco później z jego inicjatywy do Kędzierzyna został doprowadzony prąd elektryczny. W 1932 roku w dzielnicy Kędzierzyn II-Pogorzelec na skrzyżowaniu Kanału Kłodnickiego i rzeki Kłodnica utworzono sztuczne kąpielisko. Przetrwało ono do 1942 roku, gdy zniszczyła je powódź.

Zasługą burmistrza było również powstanie w 1933 roku boiska piłkarskiego z żużlową bieżnią. Obecnie w tym miejscu znajduje się miejski stadion „Kuźniczka”. Zbudowano też nową remizę dla ochotniczej straży pożarnej. Budynek ten wraz z placem ćwiczebnym został zlokalizowany wzdłuż obecnych ulic Damrota i Matejki, a dawnych Luetzowstrasse i Freiheitsstrasse. Hermann Kretschmer miał również swój udział w rozwoju kędzierzyńskiego węzła kolejowego, budowie mieszkań dla kolejarzy, a także poprawie nawierzchni dróg dla kursującego już od 1907 roku pocztowego autobusu spod dworca kolejowego do Koźla i okolicznych wsi. W okresie recesji gospodarczej w latach 20. XX wieku z jego inicjatywy przystąpiono do wykonania gminnego parku, dziś zwanego Pojednania.

Po zwolnieniu ze stanowiska Kretschmer wrócił do Paczkowa, gdzie pracował jako prawnik. W lutym 1945 roku uciekł na zachód wraz z innymi mieszkańcami przed wkraczającymi na Śląsk wojskami radzieckimi. Dwa miesiące później zmarł w południowych Niemczech.


Hermann Kretschmer w swoim biurze

Widok siedziby urzędu gminy w 1939 roku


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

Ostatnie komentarze
Autor komentarza: hihiTreść komentarza: ale ta Pani ma ładne oczyData dodania komentarza: 22.01.2025, 18:45Źródło komentarza: Kibice ZAKSY Kędzierzyn-Koźle wspierają nasze schronisko dla zwierzątAutor komentarza: lolTreść komentarza: ale jaja mam autyzm!!!Data dodania komentarza: 22.01.2025, 18:45Źródło komentarza: Salwy śmiechu w Kameleonie. Królował stand-up. ZDJĘCIAAutor komentarza: XxxTreść komentarza: Pablito mentalnie to chyba w głębokim prl-u siedzisz. Państwo nie jest od kupowania sprzętu do szpitali, tylko od płacenia za świadczenia zdrowotne.Data dodania komentarza: 22.01.2025, 18:16Źródło komentarza: 33. finał WOŚP w Kędzierzynie-Koźlu. Będą koncerty, kwesta, licytacje i inne atrakcjeAutor komentarza: JanTreść komentarza: L ty lepiej idź świętuj z republika zaprzysiężenie trampka. Po co tracisz czas na pisanie na forum? I tak zawsze wychodzisz na debilaData dodania komentarza: 22.01.2025, 18:09Źródło komentarza: Wraca temat budowy terminalu w kozielskim porcie. Firma KKT rozmawia z PKP o współpracyAutor komentarza: JanTreść komentarza: OData dodania komentarza: 22.01.2025, 18:08Źródło komentarza: Wraca temat budowy terminalu w kozielskim porcie. Firma KKT rozmawia z PKP o współpracyAutor komentarza: Cała PrawdaTreść komentarza: Szkoda że mamy sporo w społeczeństwie oszołomów fanatyków równie głupich polityków. Tylko pluć potraficie a później hipokryci korzystają ze sprzętu zakupionego przez WOŚP najbardziej trasparętną organizację. Głównie to z PIS-u krzyczą a ich ulubieńcy ile szkód narobili ? Ile rydzykowi kasy społecznej dali ? Ile kasy wyciągnęli z tzw. funduszu sprawiedliwości ? Więc o uczciwości lepiej nie wspominajcie. Która z partii rządzącej fundowała lub funduje sprzęt dla szpitali ? Więc przestańcie hejtować i pluć a później do kościoła chodzicie faryzeusze !Data dodania komentarza: 22.01.2025, 16:10Źródło komentarza: 33. finał WOŚP w Kędzierzynie-Koźlu. Będą koncerty, kwesta, licytacje i inne atrakcje
Reklama
zachmurzenie duże

Temperatura: 1°C Miasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 1015 hPa
Wiatr: 17 km/h

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama Moja Gazetka - strona główna