Reklama
poniedziałek, 4 listopada 2024 19:06
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Wspomnienie o pierwszym burmistrzu Kędzierzyna

Hermann Kretschmer to postać mało znana, ale jakże istotna w historii naszego miasta. Był pierwszym burmistrzem gminy Kędzierzyn oraz inicjatorem budowy ratusza na dzisiejszym placu Wolności.
Wspomnienie o pierwszym burmistrzu Kędzierzyna
Radni z 1926 roku przed nowo otwartym urzędem gminy. Burmistrz Hermann Kretschmer stoi w pierwszym rzędzie, trzeci od lewej.

Hermann Kretschmer urodził się 17 września 1880 roku w Paczkowie. Studiował prawo w Halle i w Berlinie. Jako prawnik z wykształcenia w 1910 roku spośród trzech kandydatów uzyskał nominację na naczelnika gminy Kędzierzyn, który wcześniej podlegał gminie Sławięcice. Mieszkańcy, a szczególnie radni osad Kędzierzyn i Pogorzelec od dłuższego czasu czynili starania, aby Kędzierzyn stał się samodzielną gminą. W końcu uchwałą Rady Powiatu Kozielskiego z 3 lipca 1911 roku Kędzierzyn został wyłączony z obwodu urzędowego Sławięcic. Naczelnik gminy przyjął zaś stanowisko burmistrza.

Hermann Kretschmer był burmistrzem przez 23 lata. Wygrywał kolejne wybory i pewnie byłoby tak nadal, gdyby w 1933 roku władza w Niemczech nie została przejęta przez narodowych socjalistów. Był wówczas członkiem katolickiej partii Centrum. Zażądano od niego, aby wstąpił do partii NSDAP, co było warunkiem pełnienia kierowniczych stanowisk. Odmówił i dlatego w 1934 roku funkcję burmistrza przejął Franz Sagrol.

 

Warto wspomnieć, że w 1933 roku władze narodowo-socjalistyczne wprowadzały zmiany nazw miejscowości na niemiecko brzmiące. Kretschmer zaproponował wtedy, żeby nazwę Kandrzin zastąpić Hohenlohe dla upamiętnienia zasług rodu von Hohenlohe-Oehringen ze Sławięcic. Propozycja nie przeszła, a zdecydowano się na nazwę Heydebreck.

Wracając do momentu objęciu przez Kretschmera w 1910 roku stanowiska naczelnika, a wkrótce burmistrza, urząd gminy znajdował się w budynku przy ul. Głowackiego 17, dawnej Mittelstrasse (ul. Środkowa) obok kościoła ewangelickiego. Budynek postawiono na początku XX wieku. Na parterze mieściły się biura urzędu gminy, natomiast na poddaszu zlokalizowane były dwa pokoje przeznaczone do dyspozycji żandarmów, pełniących służbę na obszarze Kędzierzyna, Kuźniczek oraz Brzeziec. W siedzibie gminy, obok pomieszczenia dla burmistrza, funkcjonowały jeszcze biura: meldunkowe, stanu cywilnego oraz księgowości. Swoje prace burmistrz Kretschmer wykonywał samodzielnie, mając do pomocy jedynie praktykanta i tzw. telefon korbkowy.

 

Z uwagi na wzrastającą rozbudowę kędzierzyńskiego węzła kolejowego gmina nabierała coraz większego znaczenia, a zaludnienie w 1925 roku wynosiło około 5000 mieszkańców. Kretschmer zaczął zabiegać o wybudowanie nowej siedziby urzędu. Zamiarowi temu przeszkodził jednak wybuch I wojny światowej. Do tematu wrócono dopiero w latach 1924-25. Zaprojektowany z inicjatywy Kretschmera budynek został zlokalizowany na placu zwanym wówczas przez mieszkańców „zieloną polaną” (Gruene Wiese), wzdłuż dzisiejszej al. Jana Pawła II, a dawniej Lindenstrasse. Nowy gmach został wybudowany w ciągu dwunastu miesięcy i prezentował się okazale. W 1926 roku nastąpiło jego otwarcie. Przez ówczesnych mieszkańców nazywany był popularnie „naszym ratuszem”.

Biura zlokalizowane były tylko na parterze. Natomiast pomieszczenia na pierwszym piętrze i na poddaszu przeznaczone były na mieszkania służbowe dla pracowników urzędu. Z tyłu bryły głównej znajdowało się parterowe skrzydło mieszczące salę obrad. Pod nią, w piwnicy, znajdował się policyjny areszt. Nad dachem, od strony wejściowej, postawiono małą wieżę, na której umieszczona była tarcza zegarowa oraz herb dawnego Kędzierzyna, przedstawiający jedenaście jodełek oraz uskrzydlone koło parowozu kolejowego. Po przeniesieniu urzędu starą siedzibę przekazano parafii ewangelickiej.

 

W czasie swojej długiej służby dla społeczności lokalnej Hermann Kretschmer miał duży udział w rozwoju miejscowości. Już w 1912 roku doprowadził do uruchomienia przy obecnej ul. Grunwaldzkiej (Langestrasse) zakładu gazowniczego, w którym wytwarzano z węgla gaz na potrzeby oświetlenia oraz koks opałowy. Natomiast nieco później z jego inicjatywy do Kędzierzyna został doprowadzony prąd elektryczny. W 1932 roku w dzielnicy Kędzierzyn II-Pogorzelec na skrzyżowaniu Kanału Kłodnickiego i rzeki Kłodnica utworzono sztuczne kąpielisko. Przetrwało ono do 1942 roku, gdy zniszczyła je powódź.

Zasługą burmistrza było również powstanie w 1933 roku boiska piłkarskiego z żużlową bieżnią. Obecnie w tym miejscu znajduje się miejski stadion „Kuźniczka”. Zbudowano też nową remizę dla ochotniczej straży pożarnej. Budynek ten wraz z placem ćwiczebnym został zlokalizowany wzdłuż obecnych ulic Damrota i Matejki, a dawnych Luetzowstrasse i Freiheitsstrasse. Hermann Kretschmer miał również swój udział w rozwoju kędzierzyńskiego węzła kolejowego, budowie mieszkań dla kolejarzy, a także poprawie nawierzchni dróg dla kursującego już od 1907 roku pocztowego autobusu spod dworca kolejowego do Koźla i okolicznych wsi. W okresie recesji gospodarczej w latach 20. XX wieku z jego inicjatywy przystąpiono do wykonania gminnego parku, dziś zwanego Pojednania.

Po zwolnieniu ze stanowiska Kretschmer wrócił do Paczkowa, gdzie pracował jako prawnik. W lutym 1945 roku uciekł na zachód wraz z innymi mieszkańcami przed wkraczającymi na Śląsk wojskami radzieckimi. Dwa miesiące później zmarł w południowych Niemczech.


Hermann Kretschmer w swoim biurze

Widok siedziby urzędu gminy w 1939 roku


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Reklama
Ostatnie komentarze
Autor komentarza: Ruchu, taki lepszy Ryszard.Treść komentarza: Z kim skoligacony? Ja Riczi chciałbym wiedzieć, by mieć pewność, że nie zachodzi podejrzenie o nepotyzm. My w PiS zawsze się tym brzydzimy, zawsze negujemy takie praktyki.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 17:32Źródło komentarza: Mariusz Wiśniewski nowym dyrektorem Powiatowego Centrum Usług Wspólnych A Autor komentarza: HansTreść komentarza: "Biedny" Niemiec rozpoczął wojnę, a potem uciekał, bo tyle krzywd zdążył w parę lat wyrządzić, że dobrze wiedział, iż wreszcie dosięgnie go ręka sprawiedliwości. Ale i tak zdążył wywieźć kilkadziesiąt pociągów zagrabionych dzieł sztuki, złota i innych kosztowności, których do dziś nie oddał okradzionym narodom. Smutna prawda...Data dodania komentarza: 4.11.2024, 17:05Źródło komentarza: Archeologiczna ciekawostka, czyli kozielskie czółno i toporki neolityczne. ZDJĘCIAAutor komentarza: stawikTreść komentarza: Muszą dojechać, przecież nie będą targać tych skrzynek z piwem z parkingu.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 14:05Źródło komentarza: Zdrowe Morsy Dębowa Kędzierzyn-Koźle zainaugurowały sezon. ZDJĘCIAAutor komentarza: RuchTreść komentarza: Może morsy zadbały by jeszcze o otoczenie dębowej i nie wjeżdżały na zakaz pod samą plaże.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 12:43Źródło komentarza: Zdrowe Morsy Dębowa Kędzierzyn-Koźle zainaugurowały sezon. ZDJĘCIAAutor komentarza: Ja kaziaTreść komentarza: Może ktoś zajmie się "cudem" XXI wieku tj.kontenerami zardzewiałymi przy stadionie koźle i między biedronką a Lidlem i hałdami śmieci pod nimi.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 12:15Źródło komentarza: Likwidacja kolejnych koczowisk w kędzierzyńskich lasach!Autor komentarza: ZzzzTreść komentarza: Gdzie to ranczo w Kędzierzynie Koźlu?Tylko dlaczego" ranczo"?Data dodania komentarza: 4.11.2024, 11:41Źródło komentarza: Julia Konik-Rańda: romskie serce i muzyczna pasja w "The Voice of Poland"
Reklama
zachmurzenie duże

Temperatura: 6°CMiasto: Kędzierzyn-Koźle

Ciśnienie: 1032 hPa
Wiatr: 5 km/h

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama