Koźle od wielu wieków, jako miasto leżące na szlakach handlowych, było miejscem, gdzie osiedlali się ludzie z wielu stron świata. Od połowy wieku XVI do końca wieku XIX liczba mieszkańców miasta oscylowała wokół dwóch tysięcy. W połowie XVIII wieku, po zdobyciu całego Śląska przez wojska pruskie, naszemu miastu przybyły kolejne dwa tysiące żołnierzy wraz z rodzinami.
- W wojsku pruskim, wbrew powszechnemu mniemaniu, nie służyli głównie Prusacy. Połowa żołnierzy pochodziła z naboru. Każdy regiment posiadał swój okręg, z którego wybierani byli żołnierze potocznie nazywani kantonistami - mówi historyk Robert Słota.
Według Encyklopedii Orgelbranda kantonista to kandydat przeznaczony do służby wojskowej, wybierany jako rekrut z pewnego okręgu, czyli kantonu. Odnosi się to do zasad poboru do armii pruskiej wprowadzonych w 1733 roku przez Fryderyka I i obowiązujących do 1813 roku. Druga połowa pochodziła z dobrowolnego naboru, nierzadko zagranicznego.
W XVIII wieku dość powszechna w Polsce, nie tylko wśród szlachty, była służba w wojsku zagranicznym. Żołnierzy pochodzących z Polski spotykamy również w Koźlu. Służba w korpusie oficerskim była dla wielu przedstawicieli szlachty możliwością zdobycia sławy, bogactwa, a w wielu przypadkach jedyną szansą na jakikolwiek stan posiadania, gdyż dziedziczenie dóbr obejmowało tylko i wyłącznie najstarszego potomka rodu.
- Nie inaczej było z pułkownikiem von Hülsenem, który swoją służbę w wojsku pruskim rozpoczął w VI regimencie garnizonowym, który organizował się w 1741 roku w brzeskiej twierdzy. Kiedy w 1743 roku zapadła decyzja o budowie twierdzy w Koźlu, pojawiła się konieczność zasilenia jej stałym garnizonem. W tej sytuacji VI regiment garnizonowy przeniesiono z Brzegu do Koźla - wyjaśnia Robert Słota.
Podczas służby w Koźlu von Hülsen uczestniczył w działaniach wojennych 1745 roku, kiedy to w maju forteca została zdobyta przez wojska Marii Teresy, a następnie podczas kilkudniowego oblężenia przez 20-tysięczną armię wróciła w ręce pruskie. W 1757 roku von Hülsen, po kilkunastu latach służby w garnizonie kozielskim, przeszedł na emeryturę i osiedlił się w naszym mieście. Od tego czasu rodzina von Hülsenów związała się z naszym miastem na blisko 200 lat.
- Kolejnym przedstawicielem tego rodu, który odegrał znaczącą rolę, był urodzony w 1816 roku we Wrocławiu major Herman von Hülsen. Poświęcił niemal całe życie służbie wojskowej. Już w 1835 roku zasilił szeregi 2. gwardyjskiego pułku piechoty. W kwietniu 1862 roku został komendantem w Koźlu. Za jego czasów dokonano wzmocnień fortyfikacji, magazynów, a także remontu wieży w forcie Fryderyka. Przy pracach zatrudnieni byli jeńcy duńscy - opowiada Robert Słota.
Herman miał dwóch synów: Waltera i Bernharda, którzy urodzili się w Koźlu. Obaj kontynuowali tradycje związane ze służbą w armii. Zarówno Walter, jak i Bernhard, po zakończeniu I wojny światowej, dosłużyli się stopni generalskich i pracowali w sztabie generalnym. Nie zapomnieli jednak swojej rodzinnej miejscowości. W latach 30. XX bardzo mocno wspierali Heimatsmuseum w Koźlu i byli w stałym kontakcie z jego dyrektorem Hansem Aleksandrem.
Współpraca zaowocowała przekazaniem przez starszego z braci von Hülsen, Bernharda, wielu pamiątek rodzinnych, szczególnie po ojcu, który przez kilka lat był w Koźlu komendantem. Walter wspierał również starania dyrektora mające na celu pozyskanie przez muzeum nowych pomieszczeń, gdyż stan eksponatów w 1942 roku przekroczył liczbę 20 tys. Niestety, po dziś dzień nie wiemy, dokąd zostały one wywiezione podczas wojny i czy zdołano je zabezpieczyć.
Ciekawostką jest to, że potomek rodziny, dr Matthias von Hülsen, do dziś zaangażowany jest w prace Fundacji Krzyżowa, która ma na celu wspieranie polsko-niemieckiego pojednania.
Napisz komentarz
Komentarze