W XVIII w. Austriacy przystąpili do budowy wokół Koźla systemu obwarowań bastionowych, nadając im kształt ośmioramiennej gwiazdy. W początkach 1741 r. miasto opanowali Prusacy, którzy przystąpili w 1743 r. do przebudowy zastanych umocnień. System fortyfikacji przebudowano w gwiazdę pięcioramienną. O podjęciu intensywnych prac fortyfikacyjnych zdecydował król Fryderyk II.
W 1807 r. Koźle w ciągu niespełna pięciu miesięcy oblegało 7546 żołnierzy bawarskich i francuskich. Ich liczebność pod Koźlem świadczy niewątpliwie o strategicznym znaczeniu tej operacji w kampanii zimowo-wiosennej 1807 r. Twierdzy broniło 67 oficerów i 4249 szeregowych, dysponujących 229 działami. Jej pruska załoga poniosła ogromne straty. Z 4316 osób przeżyło ok. 1100-1500. Straty oddziałów francusko-bawarskich były minimalne.
Dokładnie dwa wieki później nasze miasto postanowiło przypomnieć o okrągłej rocznicy tego historycznego wydarzenia. Przygotowania trwały wiele miesięcy. Atmosferę wielkiego święta dało się wyczuć już w piątek 21 września 2007 roku. Ulice naszego miasta przemierzało konno sześciu jeźdźców z LKJ „Lewada” Zakrzów w strojach z epoki napoleońskiej. Tego samego dnia spore grono miłośników historii uczestniczyło w XI Kędzierzyńsko-Kozielskim Seminarium Naukowym, które poświęcone było „Wojnie i pokojowi w dziejach twierdzy i miasta Koźle”. Do Miejskiej Biblioteki Publicznej na kozielskim rynku przybyło kilkadziesiąt osób, w tym 10 prelegentów z Polski i Niemiec, którzy wygłosili bardzo interesujące wykłady. W tym szacownym gronie znalazł się m.in. prof. Karol Jonca, który wygłosił wykład pt. „Strategiczna rola twierdzy kozielskiej w dobie wojen napoleońskich”. Była to ostatnia wizyta profesora w naszym mieście; zmarł 13 stycznia 2008 r. we Wrocławiu. W piątkowy wieczór kozielskim rynkiem zawładnęła 70-osobowa grupa filharmoników zabrzańskich, którzy wykonali utwory Czajkowskiego i Beethovena. Pojawili się także pierwsi żołnierze przygotowujący się do sobotniej bitwy.
W sobotnie popołudnie 22 września park przy kozielskim domu kultury przeżywał istne oblężenie mieszkańców oraz gości z kraju i zagranicy. Bitwę aż z Monachium przyjechali podziwiać potomkowie komendanta Davida von Neumanna, dowodzącego pruską załogą kozielskiej twierdzy podczas pamiętnego oblężenia w 1807 r. Około 130 żołnierzy (z całej Polski, Niemiec oraz Czech) przez ponad godzinę toczyło pasjonującą bitwę. Z samych tylko kilkunastu armat oddano w sumie 400 salw. Wykorzystano 100 kg prochu. Wybuchy słychać było w promieniu wielu kilometrów. Podczas starć spalono dwie drewniane chaty oraz kilka stogów siana, które - oprócz cmentarza i studni - stanowiły scenografię pola bitwy. Już po jej zakończeniu chętni mogli odwiedzić pobliski obóz wojskowy, dowiedzieć się, jak wyglądało życie żołnierzy 200 lat temu oraz poznać ich uzbrojenie. Natomiast na scenie przed domem kultury rozpoczęły się występy zespołów folkowych. Jedną z atrakcji festynu był kiermasz regionalnych wyrobów rękodzielniczych.
Wyjątkowo dużo było amatorów złocistego trunku, a mianowicie piwa „Twierdzowego”. Specjalnie na tę okazję przygotował je Browar „Racibórz”. Również w lokalnych sklepach pojawiła się limitowana edycja butelkowanego tego piwa. Ponadto na tę okoliczność organizatorzy przygotowali wafle (podkładki pod piwo) oraz kufle.
Pojawiły się też okolicznościowe medale oraz inne gadżety. Urząd miasta wydał z tej okazji bogato ilustrowany folder w czterech wersjach językowych (polskiej, francuskiej, angielskiej i niemieckiej).
Sobotnia część obchodów zakończyła się wieczornym pokazem sztucznych ogni. Natomiast w niedzielę 23 września 2007 r. żołnierze przeprowadzili poranne ćwiczenia, a następnie zwinęli obóz i udali się do swoich domów. W trzydniowej imprezie uczestniczyło łącznie kilkanaście tysięcy osób z naszego miasta, powiatu i województwa, a także co najmniej kilkuset gości z innych regionów Polski oraz zagranicy. Ostatnie, XI Dni Twierdzy Koźle zorganizowano w połowie września 2018 r. Z niecierpliwością czekamy na kolejne rekonstrukcje i imprezy upamiętniające wydarzenia z 1807 r.
Twierdza w liczbach
Wielkość kozielskiej twierdzy podana w metrach kwadratowych niewątpliwie działa na wyobraźnię. Jej powierzchnia według stanu na 21 maja 1875 r. przedstawiała się następująco:
1) Powierzchnia miasta-twierdzy do Odry - 796 195 mkw.
2) Powierzchnia szańca Neumana wraz z groblą i ul. Większycką - 68 922 mkw.
3) Powierzchnia fortu następcy tronu - 57 022 mkw.
4) Powierzchnia przyczółka mostowego - 132 628 mkw.
5) Powierzchnia reduty Orlej (wraz z obszarem do grodzy nr 8) - 141 711 mkw.
6) Powierzchnia umocnień na Wyspie - 333 740 mkw.
7) Powierzchnia fortu Fryderyka Wilhelma - 28 716 mkw.
8) Powierzchnia wodociągu sukowickiego - 75 348 mkw.
Razem: 1 634 282 mkw.
Więcej na ten temat w najnowszym numerze Nowej Gazety Lokalnej z 25 października!
Napisz komentarz
Komentarze